”స్వేచ్ఛ ఎవరో ఇచ్చేది కాదు. ఎవరినుండి సాధించుకునేది కాదు. మన అవసరాలను, మన ఉనికికి అత్యవసర విషయాలను మనం గుర్తించడమే స్వేచ్ఛ.…
Category: సాహిత్య వ్యాసాలు
నీలీరాగం – 4
1930 లో తెలంగాణలో సాంస్కృతికోద్యమంగా ప్రారంభమై సామాజిక ఆర్ధిక సంస్కరణలను ఆశిస్తూ 14 ఏళ్లుగడిచేసరికి రాజకీయ ఉద్యమంగా కొత్త నిర్మాణం తీసుకొన్న…
కొ.కు – ‘బ్లాక్ మార్కెట్’
“శర్మ అమిత బిడియస్థుడు”- ఈ వాక్యంతో కథ మొదలవుతుంది. కథ చివరిలోకి వచ్చే సరికి అతని ఉద్రేక తీవ్రతని చూపిస్తారు. తనకే…
స్వాతంత్య్ర పూర్వ దళిత ఉద్యమ ఘట్టాలు – సాహిత్య ప్రతిఫలనాలు
(నీలీ రాగం – 6 ) 30వ దశకం వరకు దళిత ఉద్యమం అణగారిన మాల మాదిగల స్వీయ అస్తిత్వ ఆకాంక్షల…
1970 ఫిబ్రవరి నుంచి జూలై దాకా…
‘విశాఖ విద్యార్థులు’ పేరుతో వెలువడిన నాలుగు పేజీల ‘రచయితలారా మీరెటు వైపు?’ కరపత్రం చదివిన వెంటనే సదస్సులో నిప్పురవ్వ లాగ చిటపటలు…
అస్తిత్వవాద వుద్యమాలు – యాభై ఏళ్ల విప్లవ సాహిత్యం
యీ పుష్యమాసపు ప్రభాతాన పుస్తకాల బీరువాల ముందు నిలబడి చూస్తున్నా… తెరచి వున్న కిటికీల నుంచి యేటవాలు పుస్తకాలని చదువుతోన్న తొలి…
తిరుగబడు దారిలో విశాఖ విద్యార్థులూ విద్యుల్లతలూ
అరుణాక్షర అద్భుతం – 05 దిగంబర కవుల మూడో సంపుటం తర్వాత, సాహిత్యంలో వర్గపోరాటం ఉధృతం కావడానికి, అరుణాక్షర ఆవిష్కరణ జరగడానికి…
‘నీల’ కథ నేపథ్యం
ఈ కథ ‘అరుణతార’ మాస పత్రికలో జూన్-జూలై 1987 సంచికలో అచ్చయ్యింది. ఈ కథ నాకు పదేండ్ల వయసు నుండి లోలోపల…
కొత్త తొవ్వలు తీస్తున్న బీసీ కవిత్వం
తెలుగునాట 1990ల తర్వాత దళిత సాహిత్య ఉద్యమాలు, దళిత సామాజికోద్యమాలు ఊపందుకున్నాయి. “విదేశీ పాలకుల నుంచి విముక్తి సాధించడం కన్నా సాంఘిక…
మానవీయ విలువల స్ఫూర్తి పతాక గీతం ‘మాయమై పోతున్నడమ్మా మనిషన్నవాడు’
ప్రకృతి పాఠశాలలో పాటను దిద్దుకున్న సహజకవి అందెశ్రీ. పరిసరాలలోని పరిణామాలకు పాటగా పరిఢవిల్లిన ప్రజాకవి అందెశ్రీ. పసితనంనుండే పశువులకాపరిగా పనిచేసినా, తాపీమేస్ర్తీగా,…
శ్రమదోపిడీ, శ్రామిక పరాయీకరణపై ప్రశ్న ‘కొండలు పగలేసినం’
దిగంబర కవిత్వం తెలుగు కవిత్వ చరిత్రలో ఒక సంచలన అధ్యాయం. దిగంబర కవులలో ఒకరైన చెరబండరాజు రచనా జీవనయానం మరో ప్రత్యేకమైన…
స్వాతంత్య్రపూర్వ దళిత ఉద్యమ ఘట్టాలు – సాహిత్య ప్రతిఫలనాలు
(నీలీ రాగం – 6) 1932 లో ప్రారంభమైన హరిజన సేవక్ సంఘ్ ద్వారా కాంగ్రెస్ హరి జనాభ్యుదయానికి చేపట్టిన కార్యక్రమాలు…
తూరుపు గాలులు వీచెనోయ్
(ప్రధాన స్రవంతి సాహిత్యలోకం అట్టడుగు ప్రజల జీవితాన్ని, సాహిత్యాన్ని ఏనాడూ పట్టించుకోలేదు. చరిత్రను సృష్టించే మట్టి మనుషుల జీవితం కాల ప్రవాహంలో…
‘కథ’ నేపథ్యం
23, ఫిబ్రవరి 1982 నాడు మధ్యాహ్నం సుమారు మూడు గంటలకు మాదిగవాడ గుడిసెలో ఉన్నదేవేందర్ రెడ్డిని ఒక ఇన్ఫార్మర్ యిచ్చిన సమాచారంతో…
తెలుగు సమాజంపై చైనా సాహిత్య ప్రభావం
తెలుగు సమాజం మీద చైనీస్ సాహిత్య ప్రభావం గత అరవై సంవత్సరాలకు పైగా చాల ఎక్కువగానే ఉంది. అసలు భారత సమాజం…
అరుణాక్షరావిష్కార పూర్వరంగం
(అరుణాక్షర అద్భుతం – 2) విప్లవ రచయితల సంఘం 1970 జూలై 4 తెల్లవారు జామున ఏర్పడిందని అందరికీ తెలుసు. తెలుగు…
మహిళల మూకీ భాష్పాలకు నోరిచ్చి రచ్చకెక్కించిన గుఱ్ఱం జాషువా
గుర్రం జాషువా అనగానే వెంటనే గుర్తుకు వచ్చే కావ్యం గబ్బిలం. దళిత జీవన సంవేదనల సమగ్ర చిత్రణ అయిన ఈ కావ్యం…
ఆధిపత్య భావనపై యుద్ధం అఫ్సర్ కవిత్వం!
ఆంధ్రజ్యోతి సాహిత్యవేదికలో 1983లో అచ్చయిన కవిత ఒకటి చదివి లోలోపలి నుంచి కదిలిపోయి, ఆ తర్వాత బెజవాడ వెళ్లినప్పుడు ఆంధ్రజ్యోతి ఆఫీసుకు…
జూలై 4 చరిత్రాత్మక విస్ఫోటనం – 1
చరిత్ర పరిణామ క్రమం చిత్రమైనది. చరిత్ర పరిణామ క్రమాన్ని, ఆ చరిత్ర పరిణామానికి నిజమైన చోదకశక్తులను అది గతంగా మారిన తర్వాత…
కొ.కు – ‘దిబ్బమతం’
స్కైడైవింగ్ అంటే అందరికీ తెలిసే ఉంటుంది. విమానంలోంచి దూకి, ప్రీఫాల్ను అనుభవించి, తర్వాత పేరాచూట్ విచ్చుకున్నాక, ఎంతో అరుదుగా లభించే విహంగ…
‘మార్పు’ కథ నేపథ్యం – 2
రెండెకరాల గడి. ఎక్కడ మొదలు పెట్టాలి. కేంద్రం దొర కనుక దొరను లేపేస్తే ఫ్యూడలిజం కుప్పకూలుతుంది ఇది తొలి ఆలోచన. వర్గ…
కొ.కు – ‘కీర్తి కండూతి’
కథ విన్నారుగా – హనుమంతుడు ఉన్నట్టుండి ఒక మంచి రోజున సాహిత్య దూషణ ప్రారంభించాడట. “రాజకీయవాదులంతా ఒకరికొకరు తారు పూస్తుంటే ఈ…
కుటుంబరావు సాహిత్యం – మధ్యతరగతి వర్గ దర్పణం
విలువలు, నైతికత అన్నవి మానవ సమాజంలో ఉన్నతమైన ఆలోచనల నేపథ్యంలో తరుచుగా మనం ప్రయోగించుకునే పదాలు. కాని ఇవి నిజంగా సమాజంలో…
కొ.కు – ‘అట్టడుగు’
కథా కాలానికి 19వ శతాబ్దం సగం గడిచింది, రెండవ ప్రపంచ యుద్దం ముగిసింది. ప్రజలు తమ స్వంత ఊళ్ల నుంచి పొట్ట…
బొగ్గులు (కథ నేపథ్యం)
ఈ కథ రాసింది 1979లో. నిజామాబాదు నుండి వెలువడే ”అగ్నిపూలు” అనే పక్షపత్రికలో 1981 ఫిబ్రవరిలో అచ్చయింది. 1974 నవంబరులో నేను…
నీలీ రాగం – 5
ఒక వైపు బయట నుండి సంఘసంస్కరణ ఉద్యమం, మరొక వైపు లోపలి నుండి చైతన్యవంత మవుతున్న ఆది హిందువుల ఆత్మగౌరవ ఉద్యమం…
విప్లవ పతాక విరసం కు జేజేలు
తెలుగు సాహిత్య, సాంస్కృతిక చరిత్రలో యాభై ఏండ్ల సమున్నత విప్లవ పతాక విరసం కు జేజేలు! 1984 మాకివలస (శ్రీకాకుళం) లో…
‘కథ’ నేపథ్యం – 2
“రచయిత సమాజానికి బద్దుడు. రాయాలంటే ఈ యుద్ధరంగం గురించి రాయాలి. రచయితకు తిండి బట్ట అన్నీ ప్రజలు యిచ్చినవి. కనుక ప్రజల…
రావిశాస్త్రి గారి సాహిత్యానికి preamble ‘రావిశాస్త్రీయం’
రావిశాస్త్రి గారు విస్తారంగా రాసేరు. ఎవరోగాని ఆయనని రాచకొండ విశ్వనాథ శాస్త్రి కాదు రచనకొండ విశ్వనాథ శాస్త్రి అని అన్నారు. నిజమే.…
‘సత్యం’ కథ నేపథ్యం – 2
ఇదేదో రాయకుండా ఉండలేని స్థితి. కానీ గిన్ని సంగతులల్ల ఏదని రాసేది?. జైల్ల బడ్డ పిలగాడు కాయం – వాడికి తండ్రి…
తెలంగాణ ఉద్యమ పాటలు – ఒక పరిశీలన
తెలంగాణ కదిలే కాలం తలపై అగ్గికుంపటి. చరిత్ర గాయాలు. వలపోత గేయాలు. పొడిచే పొద్దును ముద్దాడే పోరు జెండా. ఆనాటి నుండి…
‘కొలిమంటుకున్నది’ నవల: నేపథ్యం, ప్రాసంగికత, ఉపకరణాలు
‘కొలిమి’ ఇంటర్నెట్ పత్రిక వారు వాళ్ళ కోసం ఏదైనా కాలమ్ రాయమన్నారు. రకరకాల పనుల వలన, నా మానసిక స్థితుల వలన…