తెలుగు సాహిత్య చరిత్రలో 1925కి ఒక తెలియని ప్రత్యేకత వుంది. అది ఏమిటంటే, ఆ సంవత్సరం లోనే తెలుగు సాహిత్యానికి మార్గదర్శకులుగా…
Category: సాహిత్య వ్యాసాలు
పాటల ఊట చెలిమె – గాజోజు
తండ్రి కళాపిపాసను పుణికిపుచ్చుకున్న వారసుడు. జగిత్యాల జైత్రయాత్ర సాలువడ్డ గాయకుడు. అలిశెట్టి అగ్ని గీతాలను ఎదలకదుముకున్న సృజనకారుడు. కన్నతల్లి కన్నీటి దగ్ధగేయాలను…
జాషువా దృష్టిలో కవి – కవిత్వం
గుఱ్ఱం జాషువా కవిగా ప్రసిద్ధుడు. కవిత్వం గురించి, కవి గురించి ఆయన వ్రాసిన కవిత్వ పరామర్శ ప్రస్తుత విషయం. లోకంలోని మంచి…
జాషువా విశ్వకవి ఎందుకయ్యాడు?
మహాకవి గుర్రం జాషువా గురించి ఆనాడు మార్క్సిస్టు విమర్శకులు, కవి పండితులు సరైన అంచనా వేయలేదు. ఈనాటికీ సమగ్రమైన అంచనాతో వారు…
నాలుగు దశాబ్దాల నివురు గప్పిన నిప్పు “ఆదిమ పౌరుడు”
ఆచార్య కేశవకుమార్ వృత్తిరీత్యా తత్వశాస్త్ర అధ్యాపకులు, ప్రవృత్తి రీత్యా అసమ సమాజాన్నిఅక్షరాలలో బంధించిన అభ్యుదయ కవి. పుట్టి పెరిగిన అమృతలూరు పల్లె…
‘మౌనం’ కథ : సామాజికార్థిక విశ్లేషణ
భువనచంద్ర కవి. కథకుడు. గీత రచయిత. తనచుట్టూ ఉన్న సమాజాన్ని నిశితంగా పరిశీలించి అనేక కథలు రాశారు. ఈ కథల్లోనివన్నీ సజీవ…
ఆగని అన్వేషణ
‘సాహిత్య అధ్యయనం సామాజిక శాస్త్రవేత్తలకు తమ పరిశోధనలో కోల్పోయిన సమగ్రతను కల్పించగలదు’ అన్నారు బాలగోపాల్. సరిగ్గా నలభై సంవత్సరాల కింద ‘విభాత…
ఆలోచనవాదుల పుష్పక విమానం దాశరథి ‘కవితా పుష్పకం’
‘‘అన్ని భాషలవారూ రండి.మా పుష్పక విమానంలోఆనందలోకాలలోకి సంచారం చేయడానికి వెళదాం’’ అని సకల భాషలవారిని ఆనందలోకాలకి వెళదామని ఆహ్వానిస్తున్నాడు దాశరథి. డబ్బు,…
విప్లవోద్యమంలో వెన్నెల కాగడాలు అరుణ కథలు
ఆపరేషన్ కగార్ – అడవులను జల్లెడ పడుతూ మావోయిస్టులను వెతికివెతికి చుట్టుముట్టి చంపుతున్న భారతదేశ కేంద్రప్రభుత్వ సైనిక చర్య. 2026 మార్చ్…
మధ్యతరగతి సంస్కారాలను పెంచే కథలు
కవయిత్రిగా ప్రసిద్ధురాలైన శీలా సుభద్రాదేవి సాహిత్య సృజన వ్యాసంగం కథ తో మొదలుకావటం విశేషం. శీలా సుభద్రాదేవి 1949 డిసెంబర్ 19…
ప్రేమరాహిత్యపు మరణాలు లేవనెత్తే ప్రశ్నలు
హాలీవుడ్ అగ్రశ్రేణి తారగా ప్రసిద్ధి చెందిన అమెరికన్ నటి మార్లిన్ మన్రో ఆగస్టు 4, 1962 న మరణించింది. తన అసలు…
“1+1=1”(చతురస్రం) నాటికలో శ్రీ శ్రీ ఊహించిన 2000 సంవత్సరం!
శ్రీ శ్రీ కవిగా ప్రపంచానికంతటికీ సుపరిచితుడు. నాటక కర్తగా సాహిత్యలోకంలో నిష్ణాతులైన ఈనాటి రచయితలలో కూడా చాలామందికి తెలియదంటే అతిశయోక్తి కాదు!…
వసంత మేఘ గర్జనల్లో అరుణోదయం
ఇది అరుణోదయం. వసంత మేఘ గర్జనల అరుణోదయం. చీకటి రాజ్యంపై ఎక్కుపెట్టిన వసంత మేఘ గర్జనల ధిక్కార పాట. రగల్ జెండా…
అజమాయిషీ లేని ఓ ఆకాశం కోసం కల ఈ ‘అల్లిక’
చల్లపల్లి స్వరూప రాణి తాజా కవితా సంపుటి,’అల్లిక’లో తాను రాసిన గత కవిత్వం కంటే భిన్నమైన, గాఢమైన, తీవ్రమైన దళిత అభివ్యక్తి…
మరణ వాంగ్మూలం కాదు; జీవన సాఫల్య ప్రకటన
కరుణని చూసిన తొలి రోజుల్లో ఆమె రాసిన తాయమ్మ కథ గుర్తొచ్చేది. ఆ కథలో కడుపు లుంగలు చుట్టుకుని యేడ్చిన తాయమ్మ…
మందమర్రి నుంచి మణుగూరు దాకా…
సింగరేణి కార్మిక సమాఖ్య కార్యకర్తగా గురజాల రవీందర్ నడిచిన తొవ్వ యిది. బొగ్గుగని కార్మికులు తమ చెమటతో నిర్మించుకొన్న తొవ్వ యిది.…
చరిత్రను తిరగరాస్తున్న మహిళలు ‘అనేక వైపుల’ స్త్రీ పాత్రలు
దేశ రాజకీయాలు ఒక కీలక మలుపు తీసుకున్న 2014 నుండి ‘అనేక వైపుల’ నవల ప్రారంభమవుతుంది. ఎక్కడ బయలుదేరి ఎక్కడికి చేరుకున్నాం…
చీకట్లో మిణుగురులు
మిడ్కో అంటే గోండు భాషలో మిణుగురు పురుగు అట. అంటే చీకట్లో మెరిసే ఒక ప్రాణి. ఒక నక్షత్రం. ఒక ప్రాణి…
ప్రజాస్వామ్యంలో ప్రతిపక్షం పాత్ర వహించిన నల్లెల్ల రాజయ్య కవిత్వం
“నేను నిత్యంకలవరించిపలవరించికలతచెందికవిత రాస్త,ఎవలు రాసినఏది రాసినకవిత కష్టజీవికిఇరువైపులుండాలెభవిత పునాదికిబాసటై పోవాలెకాలగమనానికిదిక్సూచి కావాలె” (2018, ఏప్రిల్ ) తానెందుకు కవిత రాస్తాడో, ఎవరైనా…
కరువు చెట్టుకు పుట్టిన కవిత్వం పిట్ట!
స్వేద రాత్రి వెలసిన నిప్పుల వానకదలాడని కొబ్బరాకులుఆకాశంలో ఉడికిన పుల్ల గడ్డవెన్నెల పొగలుసగం మెలుకువలోసగం నిద్రలోరాతి కింద కప్పగూడు అల్లుకుంటున్న సాలీడుమంచం…
విప్లవ స్వాప్నికుడి కోసం…
‘ప్రపంచవ్యాప్త బాధాతప్త ప్రజలందరినీకూడగట్టడానికికాలం తనలోకి క్షణాలన్నిటినిసంఘటితం చేసుకుంటున్నది’-జి ఎన్ సాయిబాబా ప్రొఫెసర్ సాయిబాబా యిప్పుడు మరణానంతరం జీవిస్తున్నాడు. ఆయన స్ఫూర్తితో ఆయన…
లౌకిక ప్రజాస్వామిక జీవన సంస్కృతి-సాహిత్యం
(‘సమూహ’ తొలి రాష్ట్ర మహాసభ, మహబూబ్ నగర్ 14-12-2024 లో చేసిన కీలకోపన్యాసం పాఠం) ‘లౌకిక ప్రజాస్వామిక సంస్కృతి-సాహిత్యం’ అనే ఈ…
ఎరుకల కాంభోజి రాగం
ఏది నేరం – యెవరు నేరస్థులు? నిర్వచించేదెవరు – నిర్ధారించేదెవరు? ఈ దేశానికి యెక్కడినుంచో దోచుకోడానికి వచ్చినవారు స్థానికంగా యీ నేలకి…
ఔను..ఇపుడు నాగలి కూడా ఆయుధమే.!
ప్రజాస్వామిక పోరాటాలను, నిజాయితీగా గొంతు విప్పి అన్యాయాన్ని నిలదీసే బుద్దజీవులను,ఆలోచనాపరులను, సంస్థలను, సంఘాలను ప్రభుత్వాలు ఎప్పుడూ అణచివేయాలనే చూస్తాయి.ప్రతిపక్షంలో ఉన్నన్ని రోజులు…
ఇద్దరు మహాకవుల సంగమం
బాంగ్లాదేశ్ లో నిరంకుశ షేక్ హసీనా ప్రభుత్వానికి వ్యతిరేకంగా రెండో స్వాతంత్ర్యోద్యమంగా ప్రఖ్యాతమైన ఉద్యమంలో రాజ్యపు పోలీసు బలగాలు విద్యార్థుల మీదికి…
తెలుగులో నజ్రుల్ ఇస్లాం
నేను ఆర్ఫియస్ (రాత్రి అంధకార దేవత) వేణువును. జ్వరపడిన ప్రపంచానికి నేను నిద్ర తెప్పిస్తాను. ఆయాసపడుతున్న నరక దేవాలయం భయంతో మరణించేలా…
కాలం నుదుటిపై చందనమై మెరిసిన కవిత్వం: రవీంద్రనాథ ఠాగూర్, కాజీ నజ్రుల్ ఇస్లాం కవితలు
అది 1938. రవీంద్రనాథ ఠాగూర్ నవల గోరా (1909)ని సినిమాగా తీయాలని దర్శకుడు నరేష్ చంద్ర మిత్రా నిర్ణయించున్నాడు. సంగీత దర్శకత్వం…
మాదిగ వృత్తి వలపోత – “అలకల పోత”
సమాజంలోని ఏ సామాజిక సమూహాన్ని చూసినా దానిలో మూడు అంతర్వులు కనిపిస్తాయి. వ్యవస్థలో ఇప్పటికి అట్టడుగుననే ఉండి అవకాశాల కోసం తల్లడిల్లేవారు…
ఉద్యమ సాహిత్య దిగ్దర్శక ఆణి‘ముత్యం’
దాదాపు నాలుగు దశాబ్దాల పాటు ఉద్యమ సాహిత్య పరిశోధనే జీవితంగా బతికినవాడు ముత్యం. ఉత్తర తెలంగాణకు కళింగాంధ్రను సాంస్కృతికంగా ముడివేసిన పరిశోధకుడతను.…
ఊపిరాడనివ్వని కాలాల గుట్టును బయటపెట్టే వెలుగు
వైష్టవి శ్రీకి జీవితమే కాన్వాసు. ప్రతి పదాన్నీ బతుకులిపిలో చిత్రించుకుంటుంది. దుర్భేద్యమైన వాక్యం కాదు. స్పష్టంగా వినబడే తలా గుండే ఉన్న…
అష్ట దిగ్బంధనాల ప్రేమ భావోద్వేగాల కన్నా శాంతిని మించిన ‘జీవితాదర్శం’ లేదని నిరూపించిన లాలస!
“జీవితాదర్శం” చలం రాసిన ఎనిమిదో నవల. 1948లో రాసిన ఈ నవల ఆయన చివరి నవల కూడా రాసింది 1948లో ఐనా…
నెలవంక నావ పై తెరచాపలా ఎగరేసిన నక్షత్ర కాంతి
చరిత్రలో చాలా సార్లు రుజువైన సత్యమే! కవిత్వం చాలా శక్తివంతమైన సాహితీ రూపం!! చరిత్ర పెట్టిన షరతును అంగీకరించడంలో కవులు గొప్ప…