పాదాల కింద కాలం

దేహమంతా పాదాలతో
నేను నడుస్తున్నాను
నాతో దేశం నడుస్తోంది
దేశం వెంట మరో దేశం
నదులూ సముద్రాలూ పర్వతాలూ ఎడారులూ
దేహాల సమూహాల నీడల్లో కరిగిపోతున్నాయి

ఈ అనంత యాత్రకు మొదలెప్పుడో చెప్పలేను
అసలు కాలమే నా యాత్రతో మొదలైంది
తరమబడ్డ దేశాల నుంచి
తరమబడ్డ దేశాల జనాల నుంచి
తరమబడ్డ జీవితాల నుంచి
తిరగబడ్డ జీవితేచ్ఛ
పాదాలు తొడుక్కుని
పాదాలకు దేహాలు తొడుక్కుని
దేహాలకు ఆత్మల్ని అతుక్కుని
అడవుల్నించి సముద్రాల నుంచి
క్రూర మృగాల నుంచి
భయపడి తడబడి తలపడి నిలబడి
దేహాలని దేహాలతో పట్టుకుని
పరుగులు తీసిన వలస కావ్యం ఇది

ఏ శిఖరాల మీంచి జారి పడ్డానో
ఏ సముద్రాల్లో కొట్టుకుపోయానో
ఏ నదుల్లో తేలిపోయానో
ఏ తీరాల వెంబడి
బతుకు తీరం దొరక్క
నా చుట్టూ నేనే తిరిగానో

తిరుగుతూనే ఉన్నాను
భూమి కంటే ముందు నుంచి
భూమి చుట్టూ

అయినా దీనికొక ఒక తారీకు చెప్తాను
మార్చి 24, 2020

ఈ క్రీస్తు శకం
క్రీస్తుకు పూర్వంలోకి ప్రవేశించింది
ఈడెన్ గార్డెన్ నుంచి దేవుడి నుంచి
ఆయన మరో రూపమైన సైతాను నుంచి
రెండు దేహాల పలాయనం నుంచి మొదలైంది
నోవాహు నుంచి
కాల జలాల మీద తేలి బతికిన
అతని ఏకైక నౌక నుంచి…

అబ్రహాం నుంచి శారా నుంచి
ఆమె దాసీ నుంచి
ఇస్మాయిల్..యాకోబ్..ఇస్సాక్ నుంచి
సముద్ర తీరాల ఇసుక రేణువులన్నీ
ఆకాశ నక్షత్రాల దూది పింజెలన్నీ
మానవులై విస్తరించిన
చీకటి నీటి గుహల నుంచి
ఎప్పుడో..ఎప్పుడో మొదలైంది నా యాత్ర

అయినా దీనికొక ఆధునిక నామకరణ చేస్తాను
వలస దీని పేరు
ఇది దైవ శాసన పరిణామం..
లాక్ డౌన్ దాని అసలు నామం

పాదాలు తప్ప మరో అవయవం లేని
దేశం ఆత్మనిర్భరతకు
అద్దం పట్టిన రహదారుల మీద
అందమైన ప్రణాళికల పూలతో
దేవుడూ సైతానూ జుగల్ బందీ యుగాల కుట్ర

గొళ్ళెం తీసి.. తాళం వేసి
మాటల మాయల జాతర చేసిన
మాంత్రిక తాంత్రిక ప్రకటనల బీభత్సం
పదాల గారడీ తెలియని పాదాలకు
జాతీయ రహదారులే జాతీయ గీతాలు

వ్యూహాత్మక పథకాల
సుదీర్ఘ సమాసాల సుందర నామకరణలు
పాదాలకు అంటిన దేశానికి
అర్థం కాని అలంకరణలు
లక్షల కోట్ల భయంకర ప్యాకేజీల
సింహ గర్జనలు

వలస కూలీ భుజం మీద ఉలిక్కిపడి లేచిన
పసిపిల్ల కళ్ళలో కరెంటు తీగ మెరుపు

స్వరాజ్యం నెత్తి మీద రాళ్ళ వాన
ఆకాశ హర్మ్యాల ఆఖరి అంతస్తులో
రత్నాల పరిమళం
నవాబులు షరాబులు దొరలు
మల్టీనేషనల్ కల్టివేటెడ్ ద్రవ్యోద్దీపనల
రాజకీయ రాసక్రీడలు
మహా కంపెనీల రెక్కలు చేస్తున్న
ప్రచండ ప్రభంజనాలు
నగరాలను మోసి
అలసిపోయిన దేశీ రెక్కలు
పాదాలు తొడుక్కుని పారిపోతున్న
దిక్కులేని జనగీతాల
శూన్య జలపాతాలు

ఎవరి పేగులతోనో
ఎవరి వీణలకో తీగలు చుట్టిన
కపట ప్రేమాహంకార మమకారం
పేజీలు పేజీలుగా చిట్లిపోయి కుమిలిపోతున్న
రంగు రంగుల రాజ్యాంగ స్వప్న కావ్యం

బోసిపోయిన నాణెంలా ఎగరేసిన దేశం
స్వాతంత్య్రం బొమ్మా కాదు..
స్వావలంబన బొరుసూ కాదు
గ్రహాల్లా వేలాడుతున్న అమర వీరుల ఆత్మలు
తిరగబడిన దేశం పాదాల పగుళ్ళలో
మొహాలు చూసుకున్నాయి
ఇది చేతుల పాచికలాటలో
పాదాలు ఓడిన మహాభారతం
అయినా పాదాలు బతికే వుంటాయి
పాదాలకు చెవులుంటాయి కళ్ళుంటాయి
అంతిమ పర్వాన్ని పాదాలే రాస్తాయి
కోట్లాది కోట్ల పాదాలతో
నేను నడుస్తున్నాను

అనంతమైన ఏకాంతంలో
నాతో నేనే ఆడుకుంటున్నాను
శూన్యమైన మధుపాత్రలోంచి
పద్యాలు తోడుకుంటున్నాను
ఎవరిని చూసినా ఏముందిప్పుడు
అన్ని దిక్కుల్లోనూ
నన్ను నేనే చూసుకుంటున్నాను
నాతో నేనే నడుస్తున్నాను

జీవితం నడుస్తూనే వుంది
కాళ్ళ మీద కాకున్నా మోకాళ్ళ మీదైనా
తూర్పు పని తూర్పుదే
పడమర పని పడమరదే
దివారాత్రాల రమ్య చక్రం
తిరుగుతూనే వుంది

మృత్యువు ఎంత దూరం వచ్చిందో
నా నీడ నాకు అప్ డేట్స్ ఇస్తూనే వుంది
యూరప్ లో మంచు వానలు..
ఇండియాలో వలస గాడ్పులు
లెబనాన్ లో తిరుగుబాటు ఎలకలు..
లిబియాలో తుపాకుల మొలకలు
కైరోలో ఆందోళనల అగ్ని అలలు

భూమి మీద స్వర్గం దాడి చేసింది
కూలిన స్వప్న సౌధాలు..
కాలిన దేహాల వలసలు…

ప్రపంచ పటం మీద నిప్పంటుకున్న
అగ్ర పతాకాల రెపరెపలు
అభివృద్ధి భూతాన్ని తరుముతున్న
అభాగ్య మృత దేహాల అనంత సమూహాలు
పిట్టలు పారిపోయిన దేశాల్లో
పిట్టల్లా రాలిపోతున్న
నిరుపేద నిస్సహాయ రోదన వేదన
ధనవంతులు..బలవంతులు
సామ్రాజ్యాల సార్వభౌములు
నీలిరంగు నక్కల్లా నీలుగుతున్న
విషాద వినోద వికృత దృశ్యాలు

కట్టు మోసాల పెట్టుబడికి
గుట్టల గుట్టల శవాల ముసుగులు
మాస్క్ వేసుకు తిరుగుతున్న
తరాల స్వార్థ సంకుచిత చింతన
మీసం తిప్పుతున్న చీకటికి శానిటైజేషన్

శూన్య సంగీతంలో క్షణక్షణం మారిపోతున్న
మ్యాజికల్ ట్యూన్ ఏదో నన్ను
మంద్రంగా వాటేసుకుంటోంది
దేహానికీ ఆత్మకీ మధ్య
కాలశిథిలాలు కాలుతున్న వాసన
ఎవరో చేయి పట్టుకున్నట్టు
అనుభవంలో లేని
స్పర్శ ఒకటి సలపరిస్తోంది

మళ్ళీ మనం కలిసినప్పుడు చెప్పుకోడానికి
పెద్దగా కబుర్లేమీ లేవు
కొత్తగా కన్న కలలూ లేవు
ఎంత ఉతికినా వదలని ఒంటరితనాలు తప్ప
నికరాగ్వా నుంచి మా ఊరు నిడమర్రు దాక
ఊపిరి బిగబట్టిన ఉన్మత్త నిరీక్షణ
నిరీక్షణలో నా నడక
నా నడకలో యుగాల గులకరాళ్ళు దొర్లుతున్న
సంభ్రమ సంతాప సంగీతం

నేను నడుస్తున్నాను
పడుతూ లేస్తూ..
లేస్తూ పడుతూ
కాలి కింద నేలను కాలానికి చుడుతూ
నడుస్తున్నాను నడుస్తూనే ఉన్నాను

ఎప్పుడు మొదలైందో నా నడక
ఇరాన్ నుండి వచ్చానో
ఈజిప్టు నుండి వచ్చానో..
ఆర్యుడినో..అనార్యుడినో
ఆధునికుడినో ఆటవికుడినో

అంటార్కిట్ లో పెంగ్విన్ ని
ఆర్కిటిక్ లో పోలార్ బేర్ ని
నార్త్ పోల్ నుంచి సౌత్ పోల్ దాకా
నా ప్రదక్షిణం
నెలల తరబడి వెలుతురుండదు
నెలల గడిచినా కడుపు నిండదు
వసంత గ్రీష్మం నా ఆకలి
ఉత్తర కెనడా నుంచి
ఆర్కిటిక్ టుండ్రా దగ్గరికి
ఆకలితో పరుగులు తీసిన కారిబోని

వెలుగు కోసం తిండి కోసం
వలసే వలస

దక్షిణాప్రికాలో కాలహరి ఎడారి నుంచి
నీటి కోసం ఏనుగులు వలస పోయినట్టు
ఏనుగుల దారి బట్టి ప్రాణులు
నీటి చెలిమల ప్రాణ వేట

సైబీరియా నుంచి కొరియా దాకా
కొరియా నుంచి కొల్లేరు దాకా
రెక్కలతో ఆకాశాన్ని ఈదిన
వలస పక్షిని

మిటోకాండ్రియా డీఎన్.ఏ.
నా మూల వృక్షం
ఆఫ్రికా గర్భ ఖండం నుంచి
సహారాకి అటు వైపు సాగిన
నా ప్రయాణం
లక్షల సంవత్సరాల శిలాజాలలో
జలజల సంగీతం

అప్పడే కాదు..ఎప్పుడూ
ఆకలే నన్ను నడిపించింది
నా ఆకలి నుంచే
నగరాలు పుట్టాయి
నా ఆకలి నుంచే దేశాలు పుట్టాయి
నా ఆకలినుంచే యుద్ధాలు పుట్టాయి
నా ఆకలి నిర్మించింది ధ్వంసించింది

ఇప్పుడూ నా ఆకలే నన్ను తరుముతోంది
అప్పుడు నాతోనే ఆకలి పుట్టింది
ఇప్పుడు ఆకలకి నేను పుట్టాను

ఆకలి..
ఆకలి పేగులు పాదాలకు చుట్టుకున్నాయి
ఇది ఆకలి పాదాల ఆఖరి నడక
దాహం దహిస్తున్న పాదాల నడక
గుట్టలుగా పడివున్న యుగాల కింద
పిగులుతున్న రాతి పేగులు
కడుపంతా లుంగలు చుట్టుకుంటున్న
కన్నీటి కడ నడక నాది

ఆలుబిడ్డలు చుట్టూ వేలాడుతున్న పాదాలతో
ఆకలి దప్పుల డప్పుల మోతలతో
భూగోళం అంటుకుపోయిన మట్టికాళ్ళతో
ఖాళీ చేతల్లో శూన్య గ్రహాల బరువుతో
కళ్ళ గాయాల గేయాలతో నడక

చరిత్రలో ఇప్పుడు
మీరే యుగంలో ఉన్నారో కాని
నేనింకా
ఆహార సేకరణ కాలంలోనే ఉన్నాను
ఆహార సేకరణలో పుట్టి
ఆహార సేకరణలో గిట్టి
ఆ నడుమనంతా భయంకర యుద్ధం

నాతో నేను నా నీడలతో నేను
నా చుట్టూ కాలం కట్టిన కత్తుల గోడలతో నేను
అలుపు లేదు గెలుపు లేదు
ఎటు తిరిగినా ఎటు కదిలినా
నెత్తురోడుతున్న గాయాల తోరణాలే
నాకు ఆహ్వానం

ఆహా ఆహార మోహ మాయావీ
బతుకంతా నీ విహారాల చుట్టూ
నా హాహాకారమే కదే
అమ్మ గర్భగోళం నుంచి భూగోళం దాకా
భూమి నుంచి తిరిగి భూ గర్భం దాకా
నా భ్రమణమంతా నీ చుట్టూనే కదే రాకాసీ

ఇదిగో ఈ గుండె నిండా కన్నీటి కుండలు
నెత్తి మీద ఓ దేశం
కాళ్ళ కింద ఓ దేశం
గుండెల మీద ఓ దేశం
ఏ దేశం నీదంటారా?
ఇదే నా దేశం
నువ్వెటు పోతున్నావంటారా
నా దేశానికే

మీకు అర్థం కాని వ్యర్థ అవయవాన్ని
ఏ దేశం రమ్మంటే ఆ దేశమే నాది
ఏ దేశం పొమ్మంటే ఆ దేశమూ నాదే
నా కండల్లో కరిగేదంతా దేశమే
నా రక్తంలో మరిగేదంతా దేశమే
నా కళ్ళల్లో కారేదంతా దేశమే
నా కుండల్లో ఉడికేదంతా దేశమే

మయన్మార్ నుంచి బంగ్లాదేశ్ కి
బంగ్లాదేశ్ నుంచి ఇండియాకి
ఇండియా నుంచి పాకిస్తాన్ కి
ఆధార్ కార్డు లేని నిరాధార పాదాలతో
భూమి చుట్టూ
ఇంత భూమి కోసం పరుగులు

దీనికొక అందమైన ఆంగ్లానువాదం చేస్తాను
ఎగ్జోడస్..
ఈజిప్టు నుంచి ఇజ్రాయీల
ప్రాణయాన పలాయనం
నడిపిస్తున్నది మోజెస్ కాదు..
టెన్ కమాండ్ మెంట్స్
నాకే దేవుడూ జారీ చేయలేదు

నా అరికాళ్ళతో దున్నిన అరణ్యాలు సాక్షిగా
ఖాళీ చేతులతో సముద్రాలను
చీల్చి వేసిన రోడ్లు సాక్షిగా
చెక్కలైన బతుకుతో పడవలు చేసి
పాటల తెడ్లు వేసి
నదుల అలల మీద కాలాలు దాటినా
కాలం కలిసి రాని కల్లోల కథ నాది

వాల్మీకి వారసుణ్ణే గానీ
అణచివేతల ప్రస్థానాన్ని
అశ్రుదగ్ధ కావ్యంగా మలచలేను
భిల్లుడినే దొంగగా మార్చిన
అక్రమ చరిత్ర మీది
దొమ్మరోణ్ణి వడ్డెరోణ్ణి
యరుకలోణ్ణి యానాదోణ్ణి బోయోణ్ణి
భీముడి సంతానమే గానీ
హిడింబ పుత్రుడిగానే గుర్తింపు నాకు
కపట వర్తక క్రౌర్యానికి బలైన
బంజారా బతుకు నాది

మగదేవుళ్ళ ప్రసవానికి
చరిత్ర పొడవునా ఆడ దేవుళ్ళ రక్తస్రావం
సింధూ నైల్ టైగ్రిస్ యూఫ్రటిస్ నదీ లోయలు
నా అరికాళ్ళ నాగళ్ళతో సాగుచేయబడ్డాయి
మెసపొటమియాలో టైగ్రిస్ ని యూఫ్రటిస్ ని
ఈజిప్టులో నైలు నదిని

సింధు నాగరికత భస్మంలో
ఆర్యుల అస్థిపంజరాల నీడలు
ఇనప ముక్క లేక ఎండిపోయిన సింధు నది
గర్భంలో ఇరుక్కుపోయిన సంస్కృతి నాది

గుడులు కాపాడ లేదు
గుడి వెనకా ముందూ సాగిన
స్వాహా ఆదుకోలేదు
నా రెక్కల్లోంచి మొలకెత్తిన
అదనపు ఉత్పత్తిని
ఓడలకెక్కించిన
వ్యాపార వర్గాలూ ఆదుకోలేదు

సింధు నదినుంచి
మెసపొటేమియా టైగ్రిస్ దాకా
జల తరంగాలను చీల్చుకుంటూ వెళ్లిన
నా కండరాల శక్తి అనంతం

ఎక్కడి గంగ ఎక్కడి యమున ఎక్కడి గోదావరి
నేను అడుగు పెట్టాకనే కదా
అరణ్యాలు నా పాదాలు కడిగాయి
నా వేళ్ళు తడి తగిలాకనే కదా
ఈ నదులు మట్టిలోకి పయనించి
మాణిక్యాలు తీశాయి

ఇనుమును నా దేహంతో అంటుకట్టించిన
ఆర్యుడికి వందనమే చెయ్యాలి
బలహీనుల్ని బలవంతుల్ని చేసి
బలవంతుల్ని బలహీనుల్ని చేసిన
కుటిల కుట్రల కుండ బద్దలు కొట్టాలి

సంస్కృతాన్ని నేను గ్రీకు నేను లాటిన్ నేను
రుగ్వేదాన్ని విప్పండి
వృత్రాసురుడి వాసన కొడుతోంది
నన్ను సంహరించిన
ఇంద్రుడి సంతానం నన్ను గుర్తించ లేదు

నీరు మళ్ళించినందుకు
మట్టిలో ప్రాణం మొలిపించినందుకు
నన్ను చరిత్ర పొడువునా
ఖండ ఖండాలుగా నరికిన దేవుళ్ళకు తెలుసు
మీ పంటల పసిడి కంకులలో
నా తలలూ మొండాలూ వేలాడుతున్నాయి
పశువులతో పంటను తొక్కించిన
విధ్వంస చరిత్ర ఆనవాళ్ళేవి?

నిండా పోగేస్తే
నాలుగు వేల సంవత్సరాల చరిత్ర
నాతో ఆడిన నాటకం ఇదంతా
గణ వ్యవస్థ గర్బంలో
వర్ణ వ్యవస్థ అక్రమ సంతానం
రుగ్వేద సామవేద
యజుర్వేద అధర్వవేదాలు..
సూక్తాలు బ్రాహ్మణకాలు
అరణ్యకాలు ఉపనిషత్తులు
నన్ను ధ్వంసించి హింసించి
నిర్మించిన దివారాత్ర నిరంతర భ్రమణాలు

శ్రీరామచంద్రా
గంగా సరయూ సంగమ
శృంగనాదంలో
నా అంతరంగ వలస పాదం ఉంది
నీ శరాఘాత ధన్య స్పర్శతో
పుణ్యపథం పొందిన
సుబాహు మారీచ
మహాదీర్ఘ నిర్వాణ నిశ్వాసం నేను

నువ్వు స్వర్గాన్ని ప్రసాదించిన
విరాధుడు..ఖరుడు..కబంధుడు
విశ్వజిత్తు విభీషణ కుంభకర్ణ రావణాది
రాక్షస సమూహ పుణ్య కథ నాది

నువ్వూ నీ సతీమణీ
నీ అనుంగు సోదరుడూ
పర్ణశాల కట్టిన
ప్రతి అడవి నుంచీ
పలాయనం చిత్తగించి తరించిన
అనంత ఆదిమ గణ సమూహాన్ని నేను

చిత్రకూట పర్వతం నుండి
లంకాపురి దాకా
నీ పాదం కింద పడి నలిగి
పరమపదాన్ని పొందిన ప్రతి మొక్కనీ నేనే
నీ కుటీరం కోసం కూల్చివేయబడి
మోక్షం పొందిన ప్రతి వృక్షాన్నీ నేనే

నీ పాదం సోకి రాయి ఆడది అయితే
నీ పాద తాడనతో అడవి అదృశ్యమైంది
నీ ధనుష్టంకార హుంకారాలతో
విముక్తి ప్రసాదిస్తే
బతుకు జీవుడా అని ప్రాణాలు అరచేతపట్టి
ఆకాశం అంచుల దాకా
పారిపోయిన వలస పక్షుల వన్యప్రాణుల
విషాద విమోహ గీతావశేషాన్ని
నువ్వు సంహరించిన
సమస్త రాక్షస సమూహాల మూలవాసిని
అసలు సిసలు ఆదివాసీని

ఒక్క సుగ్రీవుడి కోసం
ప్రాణాలు పోగొట్టుకున్న వేనవేల
వాలి సుతుల సంతానాన్ని
నీ విల్లంబుల నీడ సోకి
నేల మీద నీడ పోయినా
స్వర్గం మేడలో తలకిందులుగా వేలాడుతూ
హనుమాన్ చాలీసా పాడుకుంటున్న
వానరాస్థిపంజరాల
పరమ పావన నికుంజాన్ని నేను

పంపా సరయూ పంచాప్సర గంగా
నదీ తీరాల నిండా రాఘవా
నీ పాద ముద్రల కింద
నా అలిఖిత శిలాక్షరాల శిథిల చరిత్ర వుంది

నువ్వు పూజించి సేవించిన
అత్రి,సుతీక్ష్ణ,వశిష్ట,వాల్బీకి, అగస్త్య,గౌతమ
విశ్వామిత్ర
అనంతానంత మౌనికోటి
పొట్ట కూటిని నేను

ఇప్పుడు నాకో పేరు పెడతాను
వలస కార్మికుణ్ణి నేను

నిస్సహాయుణ్ణి
నిరాధారుణ్ణి
వీపు మీద వేలాడుతున్న
నా బిడ్డల మూటల సాక్షిగా
నా పాదాల్లో గాయాల లోయల సాక్షిగా
నా చర్మానికి అతుక్కున్న
నా తల్లిదండ్రుల దీన నయనాల సాక్షిగా
నా కన్రెప్పల మీద కూర్చుని
వింజామర విసురుతున్న
నా కష్టాల నెచ్చెలి సాక్షిగా
నా బాధ అనంతం నా గాథ అనంతం
నా యాత్ర అనంతం స్వామీ

వెళ్ళిపోతున్నాను వెళ్ళిపోతున్నాను
ఎవరు పిలిచినా వినను
ఎవరు ఆపినా ఆగను
ఎవరి చేతుల్లోనూ వెలిగే దీపాల్లోనూ
కురిసే కాంతుల్లోనూ
నా బొమ్మ లేనే లేదు
నా నీడ పడనే పడదు
ఎవరిని వారే పిలుచుకుంటున్నారు
ఎవరిని వారే కొలుచుకుంటున్నారు
ఎవరి కౌగిలిలో వారు
ఎవరి లోగిలిలో వారు
ఎవరి చుట్టూ వారు

నాలో మీరున్నారని నాకు తెలుసు
మీలో నేనున్నానని మీకు తెలీనే తెలీదు
నన్నెలా పోల్చుకోగలరు మీరు?
మీరంతా ఇపుడు దొమ్మీలో ఉన్నారు
ఎయిర్ డ్రాప్డ్ పొట్లాల కోసం కుమ్ముకుంటున్నారు
ఏలియన్స్ రాల్చిన దయామృతం కాదది
ఏ చెట్టు కిందో తీరుబడిగా కూర్చుని
పొట్లాలు విప్పి గుప్పెడు
మెతుకులు తీసి చూసుకోండి
నా ఎముకల భస్మంలోంచి పుట్టిన
ఫీనిక్స్ కిచకిచలు వినిపిస్తాయి

ఎవరో ఎవరెవరో వస్తున్నారు
అన్నం పెడుతున్నారు..నీళ్ళు పోస్తున్నారు
డబ్బులు పంచుతున్నారు
బిచ్చగాణ్ణి కాదు..దిక్కులేని వాణ్ణి కాదు
అనాథనూ కాదు..అభాగ్యనూ కాదు
రోగిని కాదు..ముసలీ ముతకా అసలే కాదు
కండలున్న వాణ్ణి..కాళ్ళున్న వాణ్ణి..
వయసున్న వాణ్ణి మనసున్న వాణ్ణి
భూమినీ ఆకాశాన్నీ రెండు చేతుల్లోకి తీసుకొని
పిండి పిసికి అట్టు చేయగల బలమున్న వాణ్ణి
ఇప్పుడు అడుక్కునే వాడిని

ఇప్పుడు నేను
నా దేశం గురించి మాట్లాడుతాను

దేవుడు ఆదాము పక్కటెముక తీసి
అవ్వను చేశాడు
నేను నా వెన్నుపూసను తీసి
ఒక దేశాన్ని చేశాను
దాంట్లో నా రక్తాన్ని పోశాను..
నా ఊపిరి ఊదాను
ఇప్పుడు నా దేహం నుంచి పుట్టిన
నా ఆత్మబంధువుల్ని
మీకు పరిచయం చేస్తాను

ఆకాశానికీ భూమికీ మధ్య
నేను వేలాడదీసిన
నా పేగుల ఉయ్యాల ఈ ఫ్లైవోవర్

ఒడిస్సా నుంచి బెంగాల్ నుంచి బీహార్ నుంచి
అస్సాం నుంచి ఆంధ్రా నుంచి
చెమటను తోడి నా కండల్లో నింపి తెచ్చి
ఈ ఫ్లై వోవర్ తడిపాను
ఈ నూట పద్దెనిమిదో పిల్లర్ నీడలో
ఒక అస్థి పంజరం ఉంది
చూడండి
ఎన్ని రుతువులు నా దేహం చాటున
బట్టలు మార్చుకున్నాయిక్కడ

చలి కాలం నా చర్మం మీద
కోరలు నూరిన జాడలు
మండే ఎండ నా గుండెల మీద
నిప్పులు చెరిగిన సెగలు
నా కళ్ళల్లో కురిసిన తర్వాతే
వాన ఈ నగరాన్ని తడిపింది
ఏడాది పొడవునా ఆకు రాలిన చప్పుడే
పూలు కూడా పూస్తాయని
నాకు తెలీనే తెలీదు

ఇదిగో ఇది మెట్రో స్టేషన్…
పూల చొక్కా వేసుకుని నగరం
రంగు డబ్బాల్లో చెక్కర్లు కొడుతోంది
నా దేహాన్ని ఆత్మనీ
డబ్బాలు డబ్బాలుగా విడగొట్టుకున్న
నా విధ్వంసం మీ సౌకర్యం
సంవత్సరాలకు సంవత్సరాలు కాలం
నా మీద సవారీ చేసి ఈల వేస్తే
ఇదిగో ఈ గాలిదారి
మీ పూల దారి అయ్యింది

పట్టాలుగా కరిగిన ఇనుములో
ఏ రజనులో వెదికినా
నా బతుకు చిట్లిన
నా బొమ్మల రవ్వలుంటాయి
నన్ను గుర్తు పట్టేవాళ్ళెవరు
నాకు నేనే గుర్తు లేను

కాలాన్నీ కాసుల్నీ ఇసకా సిమెంటు చేసి
బతుకు గమేలాకెత్తి
నా నెత్తి మీద పెట్టింది నగరం
నన్ను ఇటుకనూ చేసింది
ఇటుక బట్టీనీ చేసింది
నన్ను లోహాన్ని చేసింది
నన్ను నాతోనే కాల్చింది
శూన్యంలో మెట్లు నా చేతే కట్టించి
ఒక్కో మెట్టూ నన్ను ఎక్కించి
నా నడుం కొక్కేనికి భవనాలు తగిలించి
ఆకాశ హర్మ్యాలు నిర్మించింది నగరం

అందరికీ అదృష్ట రేఖలు
అరచేతుల్లో వుంటాయి
నా దురదృష్టం గీతలు గీతలుగా
నా పాదాల్లో పగిలింది
నా నుదుటి మీద కాదు
చరిత్ర నా పాదంలోనే
తొలి కాన్పు చేసింది

చలువ పూల లోహ విహంగాల్లో
విహారం చేసే దేశానికి
విమానాలకే ఆశ్రయం కల్పించిన
ఈ నిరాశ్రయుడి నీడ కనిపిస్తుందా?
నా చేతులతో కట్టిన గుడిలో దేవుడు
నన్ను చూస్తేనే గుడ్డివాడవుతాడు

లాక్ డౌన్ నా దేహంలో
సమస్త కదలికల్నీ లాక్ చేసింది
నరాలు బూజు పట్టాయి
కీళ్ళు తుప్పు పట్టాయి
రక్తం గడ్డ కట్టింది
కండలు పెళుసు బారి
పొలుసు రాలుతోంది

ఈ నగరాన్ని స్వర్గంగా చేసినా
స్మశానానికి మోసినా నేనే
నేను తాళం తీయక పోతే
నేను చీపురు పట్టకపోతే
నేను నీళ్ళు కొట్టకపోతే
నా దేహం వాక్యూమ్ క్లీనర్
సర్వ రంధ్రాల్లోకీ
దుమ్మూ ధూళీ బూజూ బురదా పీల్చుకోకపోతే
ఈ నగరం ఒక పురాతన
అస్థిపంజరాల మ్యూజియం

అదిగో సెంట్రల్ మాల్ దగ్గర
మందులు పంచిపెడుతున్నారు
గుడిసెలో కూర్చుని
మృత్యువుతో ముచ్చట్లు పెట్టే నా ముసలి తల్లికి
కాసిన్ని మందులు మోసుకుపోవాలి
ఆ మాల్ పునాదుల్లో
నా అయ్య అస్థికలున్నాయి
దేశం కాని దేశం నుంచి
మమ్మల్ని నెత్తి మీద మోసుకొచ్చి
నగరం నట్టేట్లో పడేశాడు అయ్య
మా అయ్య రూపు నాలో చూసైనా
నాకిన్ని మందులియ్యక పోరు
తొందరగా పోవాలి అన్నీ చుట్టేయాలి
నేను ముందే చెప్పాను బిచ్చగాణ్ణి కాదు

అదిగదిగో స్టార్ హోటల్..
అక్కడ బిర్యానీ పొట్లాల పోట్లాట
ఆ నక్షత్రాల భవనం
రెక్కలు విప్పుకుని ఎగిరినప్పుడు
రాలిన మా రెక్కల చప్పుడు
రాకాసి నగరం విందులో సంగీతమైంది
వేసే వాడు దాతా కాదు..
పుచ్చుకునే వాడు బిచ్చగాడూ కాదు
చిట్టా విప్పితే నింగీ నేలా
తారుమారవుతాయి
అంతా తల్లకిందులై
మీరు తెల్ల మొహాలు వేస్తారు

కరుణామయులు మీరు
నా ఇంటికి నన్ను అనుమతించడానికి
మృత్యవు మీ ఇంటి తలుపు
తడితేనే గాని వీలు కాలేదు

నాకేం తెలుసురా నాయనా
ఏ చరిత్రకు ఎప్పుడు ఏకరోనా సోకిందో..
ఏ కల్లోలం ఏ కాలాన్ని అల్లకల్లోలం చేసిందో
ఈ పాజిటివ్ నెగిటివ్ పడుగూ పేకల మధ్య
ఏ ప్రిమిటివ్ పట్టు పురుగు
చావు బతుకుల కలనేతగా మారిందో

ఏదో జబ్బు చేస్తుందని
మీరంతా వణికిపోతున్నారు
నేను లేకుంటే నగరానికి జబ్బు చేస్తుందని
పాలకులు జడిసిపోతున్నారు
క్వారంటైన్ తో మీరు బతికిపోతారు
నేను లేని నగరం
క్వారంటైన్లో ఉంటే చచ్చిపోతుంది

మీరేమి చేయుచున్నారో మీరెరుగరు
నన్ను కాదు, నా నుంచి నగరాన్ని నిషేధించారు
వలస బాట పట్టింది నేను కాదు
నగరాలు పారిపోతున్నాయి
మా దేహాల్లోకి దూరి మా పాదాల్లోకి జారి
నగరాలు వలసపోతున్నాయి

దయచేసి శానిటైజ్ చేయండి
ఈ శూన్యానికి .. ఈ చీకటికి..
ఈ భీతావహ నిశ్శబ్దానికి
శానిటైజ్ చేయండి

మీరు మనుషులతో కలిస్తే జబ్బు పడతారు
నగరం నా నుంచి విడిపోతే జబ్బుపడుతుంది
మనుషుల్ని మనుషుల నుంచి వేరు చేసి
నగరాన్ని మనుషులతో ఐక్యం చేసే
శాస్త్ర పరిశోధనులు షురూ చేయండి

పబ్బులు గబ్బు కంపు కొడతాయి
బార్లు బావురుమంటాయి
బడ్డీ కొట్టు నుంచి మల్టీప్లెక్స్ దాకా
నా గాలి సోకకపోతే
ప్రేతాత్మల షాండిలేర్లు
గబ్బిలాల దీపోత్సవం చేస్తాయి

చేతికి లాఠీ ఇస్తే కాపలా కాసాను
నెత్తి మీద భవనాలు పెడితే మోసాను
కార్యాలయాలకు నా గస్తీ..
కర్మాగాలతో నా కుస్తీ
నా వీపు తోపుడు బండిలో పెట్టి
చట్ట సభల్ని నగరమంతా
చుట్టంలా తిప్పాను
టైమ్ ప్రకారం సిటీ లైట్లు వెలిగించి
స్తంభం కింద చీకటిలో
కాలమంతా నిద్రపోయాను

ఇంటి కాడ అమ్మా నాయినా
ఇంకా బతికే వుంటారని నమ్మకం
పోయినా ఏముంది వారి గొంతుల్ని
ఊరు తులసి తీర్థమై
పలకరించే వుంటుందని ఇంకా నమ్మకం

న కాంక్షే విజయం కృష్ణా
న చ రాజ్యం సుఖాని చ
కాని జీవిత భోగం మాత్రం కావాలి గోపాలా
దు:ఖించబడే వాడిని నేనే
దు:ఖించే వాడినీ నేనే
నిత్యమునూ నేనే
అనునిత్య నిత్యానిత్యమూ నేనే
దేహాంతర ప్రాప్తి కోసం కాదు
దైహిక ప్రాప్తి కోసమే
నా చిర చింతనా జ్వరపీడన
శస్త్రాగ్ని నీర వాయువులతో
దగ్ధం కాని ఆత్మ కోసం
తపస్సు చేసే సమయం నాకెక్కడ గోవిందా
జీర్ణ శరీర సముద్ధరణే నా యుద్ధం
సంసారమే నా ధ్యానం
సంసారమే నా జ్ఞానం
సంసారమే నా సంగ్రామం
ఉత్తిష్ఠుడనే ప్రభూ
యుద్ధమే చేస్తున్నాను
అనుక్షణ సంచార సంచలన
సంగ్రామ మధ్యముడను
దు:ఖాలను దు:ఖిస్తాను
సుఖాలను స్వప్నిస్తాను
రాగక్రోధభయాదులను ప్రేమిస్తాను

కర్మలనే ఆచరిస్తాను
కర్మ ఫలాలనూ కాంక్షిస్తాను
పరాయి కర్మల పరాన్న భుక్కులను ద్వేషిస్తాను

నా పయనమే నా ప్రస్థానం
నా ప్రస్థానమే నా సంగ్రామం

ఈ నగరం నాదే
ఆ నగరమూ నాదే
కలకత్తా..ముంబై..చెన్నై..ఢిల్లీ
హైదరాబాద్..అహ్మదాబాద్..
నా నరాలతో అల్లిన నగరాలు
నాది కాని నగరం లేదు
నగరానికే నేనేమీ కాను

కలకత్తా
న్యూ మార్కెట్ రంగుల చీరలన్నీ
నా పంచరంగుల కలలతో నేసినవే
అక్కడ దొరికే రోల్డుగోల్డు నగల్లో
కరిగిన నా దివారాత్రాల కండల
మెరుపు గుసగుసలు

బడాబజార్ మసాలా దినుసుల సువాసనల్లో
నా కడుపున పండిన నలుసుల
ఆకలి ఊసులున్నాయి
కాలేజీ స్ట్రీట్ పుస్తకాల్లో
నా నీడల నెమలీకల
వాడిన వసంతాల పేజీలుంటాయి

హతిబాగన్ మార్కెట్లో
సాయంకాలాలు నన్నే అమ్ముకుంటాయి
నన్నే కొనుక్కుంటాయి

నా ఎముకల గూడు రాట్నం
వడికి తీసిన తీగలతో
హౌరా బ్రిడ్జీ వయ్యారంగా ఊగుతుంది

మఛేర్ ఝోల్.. దహీ పుఛ్కా.
పాప్రీ ఛాట్,,దాల్ పకోడీ.. దహీ చాట్..
కలకత్తా కాళిక నాలుక కార్చే లాలాజలంలో
సమస్త రుచుల కెరటాల
సంగమం నేనే

ముంబై
జవేరీ బజార్ మెడలో మెరిసే నగను నేనే
క్రాఫోర్డ్ మార్కెట్..
హరేక్ మాల్ బేరసారాల దారం నేనే
మంగల్ దాస్ మార్కెట్
అంగాంగం ప్రదర్శించేది
నా చేతి వృత్తుల పనితనాన్నే
లక్షల మంది రోజూ నన్ను
చేతులతో తడిమి తన్మయులవుతారు

హిల్ రోడ్ లో వీధి దుకాణాన్ని
ప్రేమికులకు స్వర్గ ఠికానా నేను.
షోర్ బజార్ ని చోర్ బజార్ చేసిన బడా చోర్లు
అక్కడ నన్నే దొంగతనం చేసి
నన్నే అమ్ముకుంటారు.
ఫ్యాషన్ స్ట్రీట్ ఛేంజింగ్ రూమ్ లో
నగరం నన్నే తొడుక్కుని నన్నే విప్పుకుని
మార్చి మార్చి చూసుకునేది

హింద్ మాతా, లోకంద్ వాలా మార్కెట్లు..
నా పనిపాట్లతో కండలు పెంచి
నాకే తెలీని కట్లు కట్టాయి

వడా పావ్..మిసాల్ పావ్..భేల్ పూరి..
సేవ్ పూరి..రగ్డా పట్టి….
సాబూదానా వడ..
అన్ని రుచుల్లో
నా నెత్తుటి తియ్యదనమే

ఢిల్లీ:
చాందినీ చౌక్..రంగుల బజారుల్లో
నా కష్టాల కలల చాందినీ
చౌక బేరాలు
అన్ని బజారుల్లో నన్నే పరుచుకున్నాను..

డిల్లీ హాత్…చేతి వృత్తుల్లో కనపించని హాత్ నేనే
జనపథ్ రోడ్..గ్రేటర్ కైలాస్ లో
అందమైన అమ్మాయిలను
అల్లుకున్నదంతా
నా కండల్లోంచి తీసిన
దారాల నేత సౌందర్యమే.

ఆయియే..ఆయియే..పథారియే
ఫ్యాషన్ డిజైన వేర్లు..లైఫ్ స్టయిల్ స్టోర్లు..
ఎంత అరిచి పిలిచాను
పగటి శబ్దం
రాత్రి నన్ను ఎంత నిశ్శబ్దంగా
తొలిచి వేసింది
షల్వార్ కమీజ్..క్రష్డ్ దుపట్టా..
డిజైనర్ కుర్తీ..
లెహంగాలు సీతాకోకల తరంగాలు

కరోల్ బాగ్ లో
నా కలల రంగుల ప్రపంచం షేర్వానీ..
ఖాన్ మార్కెట్..
కన్నాట్ ప్లేస్ లో ధనవంతుల కార్లు
నా కన్నీళ్ళతో కడిగాను
బ్యూటీల బూట్ల మీద
నా దేహం వస్త్రమైంది
లజ్ పత్ నగర్ లో
నా చర్మం వొలిచి తోలు వస్తువులు చేశాను
మధ్యతరగతి మహిళల చేతుల్లో
వారి కలలూ కన్నీళ్ళూ మోసే బ్యాగునయ్యాను
వారి పళ్ళ కింద పల్లీ పప్పునయ్యాను
కాళ్ళ కింద చెప్పునయ్యాను

సరోజినీ నగర్ సెకండ్ హ్యాండ్ సరుకయ్యాను
పాలికా బజార్
ఎలక్ట్రానిక్ సందుల ఇరుకయ్యాను

ఛోలే బటూరే..గోల్ గప్పే..పూరీ ఆలూ..
కేసర్ పిస్తా కుల్ఫీ..పనీర్ రోల్స్..చికెన్ రోల్స్..
కకోరీ కబాబ్..షామీ కబాబ్..గలౌటీ కబాబ్..

ఢిల్లీ గల్లీ గల్లీలో నన్ను అమ్ముకున్నాను
ఎన్ని ఆకలి కడుపుల్ని నింపింది నా ఆకలి…

హైదరాబాద్
చార్ సౌ పురానా షహర్..
సుల్తానుల నగరం
నిజాం కలల రాణి మెడలో నాగరం
నన్ను ఆడించిన నాగస్వరం

సుల్తాన్ బజార్ లో
హర్ దిన్ కా సుల్తాన్.. హర్ రాత్ కా బాంచెన్.
రంగుల వస్త్ర ప్రపంచం నగల
మార్కెట్ల మహారాణి .. బేగం బజార్ లో
నా బేగం కోసం కలలెన్ని అమ్మాను
మొజాంజాహీ మార్కెట్..
అత్రు సీసా..కాజూ పిస్తా
లాడ్ బజార్, చూడీ బజార్
గాజుల గలగలల్లో
నా ఆశనిరాశల చప్పుడు
జుమ్మే రాత్ బజార్, చార్మినార్ బజార్,
అమీర్ పేట్, బేగం పేట్,
నక్లెస్ రోడ్, కోటి, అబిడ్స్..
నా రెక్కల పూల రేకుల మీద
బొట్లు బొట్లుగా కారే నగరం పచ్చబొట్లు

హస్సేన సాగర్ బుద్ధుడికి తెలుసు
ట్యాంక్ బండ్ విగ్రహాలకు తెలుసు
నన్ను పల్లీలా చితిపి నాలో పప్పులేరుకు తిన్న
నగరం కదా ఇది

వెళ్ళే ముందు ఓ మాట..
నా రెక్కల్ని నగరానికి తగిలించి
ఇంటికి వెళ్తున్నా
కాస్త కనిపెట్టుకోండి
అష్టకష్టాల కష్టనష్టాల రెక్కలివి
మీ కస్టడీలో వుంచి పోతున్నా
కాస్త భద్రంగా చూసుకోండి

నగరం దీపాలు పొలమారినప్పుడు
నా రెక్కలు మినుకు మినుకుమని
మూలుగుతాయి
అంతస్తుకో ఆకాశం..
ఆకాశానికో కన్నుతో
ఈ భవంతులు నన్ను కలవరిస్తే
నా రెక్కలు
పలకరింపుగా సిమెంటు చిలకరిస్తాయి
నగరం నడిరోడ్డు పేగు కనలి కేక వేస్తే
నా రెక్కలు నులిపెట్టే బాధతో
తారు కక్కుకుంటాయి
నా రోజువారీ ప్రసవ గీతం ఈ నగరం

అది బెంగటిల్లితే
నా రెక్కలు బిక్కుబిక్కున వణికిపోతాయి

నా రెక్కల్ని మీ చేతుల్లో పెట్టి పోతున్నా
జాగ్రత్త సుమా
మళ్ళీ ఎప్పుడు తిరిగొస్తానో తెలీదు
అసలు వస్తానో రానో కూడా తెలీదు

తాళం వేసిన నగరం ముందు
కొత్త ఉద్యోగాల దరఖాస్తులు పట్టుకుని
అనేకానేక ఆత్మల అస్థి పంజరాలు
క్యూలు కట్టిన చోట
నా రెక్కలు టపటపా కొట్టుకుంటాయి
భద్రం మరి

ప్రస్తుతానికి వెళ్ళిపోతున్నాను
ఇంటి కాడ అమ్మా నాయినా
ఇంకా బతికే వున్నారన్న
భరోసాతో పోతున్నా
మళ్ళీ ఈ నగరాన్ని
నా రెక్కలతో దుమ్ము దులిపి
శుభ్రం చేసి పట్టాలెక్కించడానికి
తప్పకుండా వస్తా
ఈ మెట్రో రైళ్ళు..ఈ రెస్టారెంట్లు..ఈ సినిమా హాళ్లు
నా దేహ శ్వాస కోసం అలమటిస్తే
నేను వస్తానని నమ్మకం పలకండి

నా రెక్కల్ని మీ చేతుల్లో పెట్టి
సెలవు తీసుకుంటున్నా
మీదే పూచీ మరి.

ఇల్లెక్కడో తెలియదు కాని నా ఇంటికే పోతున్నాను
ఇల్లంటే అక్కడ అమ్మా నాన్న ఉంటారు
వాళ్ళు లేకున్నా వాళ్ళ పటాలు
గోడల మీద వుంటాయి
అవీ కాకుంటే వారి ఆత్మలు
వేలాడుతూ వుంటాయి
రోజూ ఇంటిని కప్పుకుని తిరిగే వారికి
ఇంటికి దూరమైన వారి భయాలేం తెలుస్తాయి?

ఇంటి చుట్టూ వీధులుంటాయి
వీధుల మట్టి పొరల్లో
అనేక బాల్యాల ఆటవిడుపులుంటాయి
ఊరి పొలిమేరల గాలి సందుల్లో
రెపరెపలాడుతున్న
చెలిమి జ్ఞాపకాల నెమలీకలుంటాయి
అయిదారు కిలోల బియ్యంతోనో..
అయిదారు వందల నగదు బదిలీలతోనో
ఎంత గొప్ప పాలకులైనా
ఇంటిని ఎలా రిప్లేస్ చేయగలరు?

సరిగ్గా మందులు వేసుకోవడమే తెలీదు
పాల ప్యాకెట్టు.. కూరగాయలు వేడినీళ్ళలో కడగాలని
అమ్మకెలా తెలుస్తుంది?
మంగళసూత్రం దిండుకింద పెట్టినట్టు
కళ్ళను వీధిగుమ్మానికి తగిలించిన ఇల్లాలికి
వీధిలోకి రాకూడదంటే ఏమర్థమవుతుంది?
పిల్లగాడు ఆటలకోసం
రోడ్లమీదకి పోవద్దంటే వింటున్నాడో లేదో
ఇంటికి పోవడం దేశద్రోహం కాదు

అందరికీ ఇళ్ళుంటాయి
గుడిసెలైనా కూలిన మట్టిగోడలైనా
ఆకాశం పైకప్పు కింద శూన్య గృహాలైనా
ఇళ్ళు ఇళ్ళే..
దేహాల నిండా రెక్కలు మొలిచిన వాళ్ళ ఇళ్ళు

ఇళ్ళంటే ఇళ్ళే..
అక్కడేమీ విస్తళ్ళలో
జీవితం వేడివేడిగా పొగలు కక్కదు
అక్కడ కూడా చెంపల మీద
చీకటినే తుడుచుకోవాలి
చీకటి పొట్టలో మోకాళ్ళు పెట్టుకు ముడుచుకోవాలి
అయినా నేను ఇంటికే పోవాలి
ఆకలితో చచ్చినా
అక్కడ కనీసం శవాలను గుర్తుపట్టే
మరికొన్ని శవాలుంటాయి
స్క్రీన్ మీద జాలువారే ఈ డిజిటల్ కన్నీళ్ళ కంటే
కొన్ని తడి నీళ్ళయినా మాలాంటి వారి ఆత్మలకు
అక్కడ తగిలే అవకాశాలుంటాయి

ప్రసంగాల అట్టహాస ప్రహసనాలతో
పేదరికాన్ని తరిమికొట్టలేమని నాకు బాగా తెలుసు
నాకు చాలా తెలుసు
ఇక్కడ ప్రతిదీ ఎన్నికల ప్రచారమేనని-
మృత్యువు కూడా ఒక బ్యాలెట్ పత్రమేనని
నాకు బాగా తెలుసు

చూడండి నా ముందు ఒక సమూహం
నా వెనక ఒక సమూహం
దేశం నడుస్తోంది తన ఇంటికి
ఇల్లంటే ఒక గూడు కావొచ్చు
సజీవ మృత దేహాలు తలదాచుకునే సమాధి కావచ్చు

నా నెత్తిమీద ఒక దేశాన్ని పెట్టుకుని
గుడ్డిగా ఎటో వెళ్ళిపోతున్నాను
ఏ దేశం మీదంటే ఈ దేశమే అంటాను
మీరెటు పోతున్నారంటే మా దేశానికంటాను
ఏ దీపాలతో నాకు దారి చూపిస్తారు మీరు ?
ఆకలి పేగుల్ని వందల కిలోమీటర్లు
పరచుకుంటూ వెళ్ళిన వాణ్ణి
మైలు రాళ్ళకు నెత్తుటి బొట్లు పెడుతూ
వచ్చిన దారి పట్టాను

నేనేమీ చచ్చిపోను
కొన ఊపిరితోనైనా బతికే వుంటాను
నా కోసమో నా పిల్లల కోసమో కాదు
మీ కోసం.. మీ నగరాల దీపకాంతుల కోసం-
ఏకాంత వాసంలోనూ చీమంత అసౌకర్యం లేని
మీ అమందానంద నిర్బంధాల కోసం

నాకు దారి చెప్పడానికి రైలు పట్టాలున్నాయి
నేను వాస్కోడగామాను కాదు
కొలంబస్ నూ కాదు
ఏ ఖగోళ శాస్త్రాలూ నాకు తెలియవు
మీకు దారి చెప్పడానికి సముద్రాలున్నాయి
ఆకాశాలున్నాయి ఎడారులున్నాయి
నా ఇంటికి దారి చూపడానికి
నా కాళ్ళే దిక్సూచీలు
నా కండల్ని సాగదీసి సాగదీసి
నేల మీద పరుండబెడితే
సూర్యుడి సుత్తి దీసుకుని
ఆకాశం దెబ్బ మీద దెబ్బ కొట్టింది
అప్పుడు కదా ఈ రైలు పట్టాలు
భూమిని చుట్టుకుని మెరిసిపోయాయి
మేం వేసిన పట్టాలు
మా ఇళ్ళకు దారి చూపవా చూపిస్తాయి

వాటి పక్కగా నడుస్తుంటే
అమ్మ చేయిపట్టుకున్నట్టే వుంది
వాటి సరసన పరుగులు దీస్తంటే
నాన్న నీడలో అడుగులు వేస్తున్నట్టే వున్నది
రైలు పట్టాలే ఇప్పుడు
మాకు ఆత్మీయ చుట్టాలనిపిస్తోంది
నా ముందూ నా వెనకా నా పక్కనా
అనేకానేక నేనులు సమూహాలుగా
నడకలు నడకలు పరుగులు పరుగులు
ఈ పట్టాల్లో మా నెత్తురుంది
మా కరిగిన కండల కథలున్నాయి
పట్టాల మీద బోగీలు నడుస్తాయి
పట్టాల పక్కన డబ్బాలు డబ్బాలుగా
బతుకులు నడుస్తాయి

ఒక తల్లి దారిలోనే ప్రసవించింది
మండే ఎండ సిగ్గుపడింది
కూల్చే గాలి గాయపడింది
పరదా కట్టే తల్లులు లేరు..
పేగును తాకే ప్రేమలు లేవు
గుక్కెడు నీళ్ళిచ్చే దాతలు లేరు
శూన్యంలోంచి శూన్యంలోకి
ఒక బిడ్డ అడుగు పెట్టింది
చెమట పట్టిన జనన మరణ రికార్డులు
ముఖం కూడా తుడుచుకోలేదు
వలస కూలీ బిడ్డ

ఒక చెల్లి దారిలోనే సోలిపోయింది
మూడు నెలల పచ్చి బాలింత మూర్ఛబోయింది
ఒడిలో పసిమొగ్గ తన పాపం ఏమీ లేదని
ఉగ్గబట్టి ఏడుస్తూనే వుంది
మొహం మీద నీళ్ళు జల్లడానికి
ఏ మేఘమూ జాలి చూపలేదు
బిడ్డకు పాలు పట్టే శక్తి
తోడుగా నడిచే ఏ తల్లికీ లేదు
దొంగదెబ్బ కొట్టే మృత్యువు కంటే
ఎండిన గొంతుతో పిలుస్తున్న
ఊరే ఆమెను కాపాడింది
లేచి నిలబడింది బిడ్డను
గుండెకు గుడ్డతో కట్టింది
కాళ్ళ కింద మట్టి తీసి నుదుటికి పులిమింది
ముందుకు కదిలింది

ఒక శనగ గింజకు కనీసం
ఒక మైలు దూరమైనా కరిగింది
ఒక బార్లీ గింజకు మరో మైలు రాయి లొంగింది
గుప్పెడు అటుకులు అరచేతిలో మెదిలినప్పుడు
పేగులు మరే చప్పుడూ చేయలేదు

ఎంత దూరం ఎవరు ఎప్పుడు నడిచారో తెలీదు
నడిస్తే ఎందుకు నడిచారో తెలీదు
చిట్లిపోయిన మా పాదాల్లో
మీ నాగరికత మెట్లు చూడండి

అసలంటే అసలు కథ
ఇప్పుడు చివరిగా చెప్పాలి మీకు

నేను అదనపు జనంలోని వాడిని
ఏ దేశానికీ అవసరంలేని వాడిని
అసలు దేశమే లేని వాడిని
గుండెలు చీల్చి దేశ పటాన్ని చూపించినా
కాదు పొమ్మంటున్న దేశం ముందు మోకరిల్లి
శిలల శిలల అశ్రు బిందువులతో
అల్లకల్లోలంగా మారిన దృశ్యాన్ని నేను

అస్సాం నుంచి బెంగాల్ నుంచి
త్రిపుర నుంచి శ్రీలంక నుంచి సిరియా నుంచి
కాలం బంతిలా తన్నుతుంటే
దేహాలను దేశాలకవతల
గుడారాలుగా పాతుకుంటున్న
కాందిశీకుల కళ్ళల్లో కత్తుల కన్నీటి వాన నాది
నాఫ్ నదిలో రోహింగ్యా కళేబరాన్ని
ఆత్మకు సీఏఏ మొలతాడు
మెడలో ఎన్నార్సీ ఉరితాడు

ఇది నిరంతర లాక్ డౌన్
నాది సర్వాంతర వలస

(రెండేళ్ళుగా నాలో వలసలా సాగుతున్న గీతం ఇప్పటికిలా ఆగిపోయింది)