మనుషులకు గల స్వేచ్ఛ

కథలో పనమ్మాయి లచ్చుకి జబ్బు చేస్తుంది. ఆమె బదులు ఆమె స్నేహితురాలు నరుసు చేత పని చేయించుకుని డబ్బులిస్తారు తారకం తల్లిదండ్రులు.…

‘ఒంటరిగా లేం మనం’

సంతోషంగా వుండే కుటుంబాలన్నీ ఒకేలా ఉంటాయి. సంతోషంగాలేని కుటుంబాల కథలువేటికవే — అంటాడు టాల్ స్టాయ్. ఇది ఏ సందర్భంలో అన్నాడో…

బీసీవాద కవిత్వం – ఒక పరిశీలన (2009 వరకు)

వ్యక్తి, వ్యవస్థ, సంస్థ ఏదైనా తన ఉనికిని కాపాడుకునే ప్రయత్నం చేస్తాయి. సామాజికంగా ఉనికి సంఘర్షణను, ఆ సంఘర్షణ మూలాన్ని విశ్లేషించడానికి…

జూలై 4 చరిత్రాత్మక విస్ఫోటనం – 2

(విరసం చరిత్ర ‘అరుణాక్షర అద్భుతం’ పరంపరలో ఈ అధ్యాయపు మొదటి భాగం ఫిబ్రవరి 15, 2020 సంచికలో వెలువడిన తర్వాత కాస్త…

జాషువా కవిత్వంలో దళిత సమస్య – రాజకీయార్థిక దృక్పథం

దళిత ఉద్యమం, జాతీయోద్యమం భారత దేశంలో సమాంతరంగా సాగిన ఉద్యమాలు. అయితే అవి రెండూ ఎప్పుడూ వేరువేరుగా మాత్రం లేవు. ఒకటి…

సాహిత్యంలో ‘విమర్శ’

సాహిత్యం ప్రజాపక్షపాతంగా ఉన్నదా, కవి పక్షపాతంగా ఉన్నాడా అని విడమరిచి చెప్పేందుకు ‘విమర్శ’ ఒక సాధనంగా ఉపయోగపడుతుంది. బహుముఖమైన మానవ జీవితానికి…

‘మార్పు’ కథ నేపథ్యం

మద్దునూరులో దొర పెంచి ఊరిమీదికి ఉల్ఫాగా ఒదిలిపెట్టిన జన్నెకోడె- ఊరివాళ్ల పంటలు నాశనం చేసి – గొడగొడ ఏడ్పించిన జన్నెకోడె. దొరలాగ…

ఏది ‘కుట్ర’?!

కాళీపట్నం రామారావు — ‘‘కుట్ర’ కథ భూషణం మాస్టారు శ్రీకాకుళ ఉద్యమ పుట్టుపూర్వోత్తరాల గురించీ, పోరాటం గురించీ, ప్రజల తెగువ గురించీ…

అస్తమయం లేని ఉదయం ఆమె!

“ఒక ప్రయాణం ముగిసింది ఆగిన చోటనే అడుగుజాడలు మొదలయ్యాయి ఒక పక్షి గొంతు మూగవోయింది ప్రతిధ్వని కొత్త రాగాలు సమకూర్చింది ఒక…

అరుణాక్షరావిష్కారం – దిగంబర కవులు

(అరుణాక్షర అద్భుతం – 04) కవుల సంఖ్య, వాళ్లు రాసిన కవితల సంఖ్య, వాళ్లు ప్రచురించిన సంపుటాల సంఖ్య, వాళ్లు ఉనికిలో…

కొ.కు – ‘సైరంధ్రి’

కథ విన్నారు కదా, ఈనాటి సినిమాల పరిభాషలో చెప్పాలంటే – boy meets girl తరహా కథ. అబ్బాయి అమ్మాయిని చూశాడు,…

ఓల్గా – ‘స్వేచ్ఛ’

”స్వేచ్ఛ ఎవరో ఇచ్చేది కాదు. ఎవరినుండి సాధించుకునేది కాదు. మన అవసరాలను, మన ఉనికికి అత్యవసర విషయాలను మనం గుర్తించడమే స్వేచ్ఛ.…

నీలీరాగం – 4

1930 లో తెలంగాణలో సాంస్కృతికోద్యమంగా ప్రారంభమై సామాజిక ఆర్ధిక సంస్కరణలను ఆశిస్తూ 14 ఏళ్లుగడిచేసరికి రాజకీయ ఉద్యమంగా కొత్త నిర్మాణం తీసుకొన్న…

కొ.కు – ‘బ్లాక్ మార్కెట్’

“శర్మ అమిత బిడియస్థుడు”- ఈ వాక్యంతో కథ మొదలవుతుంది. కథ చివరిలోకి వచ్చే సరికి అతని ఉద్రేక తీవ్రతని చూపిస్తారు. తనకే…

స్వాతంత్య్ర పూర్వ దళిత ఉద్యమ ఘట్టాలు – సాహిత్య ప్రతిఫలనాలు

(నీలీ రాగం – 6 ) 30వ దశకం వరకు దళిత ఉద్యమం అణగారిన మాల మాదిగల స్వీయ అస్తిత్వ ఆకాంక్షల…

1970 ఫిబ్రవరి నుంచి జూలై దాకా…

‘విశాఖ విద్యార్థులు’ పేరుతో వెలువడిన నాలుగు పేజీల ‘రచయితలారా మీరెటు వైపు?’ కరపత్రం చదివిన వెంటనే సదస్సులో నిప్పురవ్వ లాగ చిటపటలు…

అస్తిత్వవాద వుద్యమాలు – యాభై ఏళ్ల విప్లవ సాహిత్యం

యీ పుష్యమాసపు ప్రభాతాన పుస్తకాల బీరువాల ముందు నిలబడి చూస్తున్నా… తెరచి వున్న కిటికీల నుంచి యేటవాలు పుస్తకాలని చదువుతోన్న తొలి…

తిరుగబడు దారిలో విశాఖ విద్యార్థులూ విద్యుల్లతలూ

అరుణాక్షర అద్భుతం – 05 దిగంబర కవుల మూడో సంపుటం తర్వాత, సాహిత్యంలో వర్గపోరాటం ఉధృతం కావడానికి, అరుణాక్షర ఆవిష్కరణ జరగడానికి…

‘నీల’ కథ నేపథ్యం

ఈ కథ ‘అరుణతార’ మాస పత్రికలో జూన్-జూలై 1987 సంచికలో అచ్చయ్యింది. ఈ కథ నాకు పదేండ్ల వయసు నుండి లోలోపల…

కొత్త తొవ్వలు తీస్తున్న బీసీ కవిత్వం

తెలుగునాట 1990ల తర్వాత దళిత సాహిత్య ఉద్యమాలు, దళిత సామాజికోద్యమాలు ఊపందుకున్నాయి. “విదేశీ పాలకుల నుంచి విముక్తి సాధించడం కన్నా సాంఘిక…

మానవీయ విలువల స్ఫూర్తి పతాక గీతం ‘మాయమై పోతున్నడమ్మా మనిషన్నవాడు’

ప్రకృతి పాఠశాలలో పాటను దిద్దుకున్న సహజకవి అందెశ్రీ. పరిసరాలలోని పరిణామాలకు పాటగా పరిఢవిల్లిన ప్రజాకవి అందెశ్రీ. పసితనంనుండే పశువులకాపరిగా పనిచేసినా, తాపీమేస్ర్తీగా,…

శ్రమదోపిడీ, శ్రామిక పరాయీకరణపై ప్రశ్న ‘కొండలు పగలేసినం’

దిగంబర కవిత్వం తెలుగు కవిత్వ చరిత్రలో ఒక సంచలన అధ్యాయం. దిగంబర కవులలో ఒకరైన చెరబండరాజు రచనా జీవనయానం మరో ప్రత్యేకమైన…

స్వాతంత్య్రపూర్వ దళిత ఉద్యమ ఘట్టాలు – సాహిత్య ప్రతిఫలనాలు

(నీలీ రాగం – 6) 1932 లో ప్రారంభమైన హరిజన సేవక్ సంఘ్ ద్వారా కాంగ్రెస్ హరి జనాభ్యుదయానికి చేపట్టిన కార్యక్రమాలు…

తూరుపు గాలులు వీచెనోయ్

(ప్రధాన స్రవంతి సాహిత్యలోకం అట్టడుగు ప్రజల జీవితాన్ని, సాహిత్యాన్ని ఏనాడూ పట్టించుకోలేదు. చరిత్రను సృష్టించే మట్టి మనుషుల జీవితం కాల ప్రవాహంలో…

‘కథ’ నేపథ్యం

23, ఫిబ్రవరి 1982 నాడు మధ్యాహ్నం సుమారు మూడు గంటలకు మాదిగవాడ గుడిసెలో ఉన్నదేవేందర్ రెడ్డిని ఒక ఇన్‌ఫార్మర్ యిచ్చిన సమాచారంతో…

తెలుగు సమాజంపై చైనా సాహిత్య ప్రభావం

తెలుగు సమాజం మీద చైనీస్ సాహిత్య ప్రభావం గత అరవై సంవత్సరాలకు పైగా చాల ఎక్కువగానే ఉంది. అసలు భారత సమాజం…

అరుణాక్షరావిష్కార పూర్వరంగం

(అరుణాక్షర అద్భుతం – 2) విప్లవ రచయితల సంఘం 1970 జూలై 4 తెల్లవారు జామున ఏర్పడిందని అందరికీ తెలుసు. తెలుగు…

మహిళల మూకీ భాష్పాలకు నోరిచ్చి రచ్చకెక్కించిన గుఱ్ఱం జాషువా

గుర్రం జాషువా అనగానే వెంటనే గుర్తుకు వచ్చే కావ్యం గబ్బిలం. దళిత జీవన సంవేదనల సమగ్ర చిత్రణ అయిన ఈ కావ్యం…

ఆధిపత్య భావనపై యుద్ధం అఫ్సర్ కవిత్వం!

ఆంధ్రజ్యోతి సాహిత్యవేదికలో 1983లో అచ్చయిన కవిత ఒకటి చదివి లోలోపలి నుంచి కదిలిపోయి, ఆ తర్వాత బెజవాడ వెళ్లినప్పుడు ఆంధ్రజ్యోతి ఆఫీసుకు…

జూలై 4 చరిత్రాత్మక విస్ఫోటనం – 1

చరిత్ర పరిణామ క్రమం చిత్రమైనది. చరిత్ర పరిణామ క్రమాన్ని, ఆ చరిత్ర పరిణామానికి నిజమైన చోదకశక్తులను అది గతంగా మారిన తర్వాత…

కొ.కు – ‘దిబ్బమతం’

స్కైడైవింగ్ అంటే అందరికీ తెలిసే ఉంటుంది. విమానంలోంచి దూకి, ప్రీఫాల్‌ను అనుభవించి, తర్వాత పేరాచూట్ విచ్చుకున్నాక, ఎంతో అరుదుగా లభించే విహంగ…

‘మార్పు’ కథ నేపథ్యం – 2

రెండెకరాల గడి. ఎక్కడ మొదలు పెట్టాలి. కేంద్రం దొర కనుక దొరను లేపేస్తే ఫ్యూడలిజం కుప్పకూలుతుంది ఇది తొలి ఆలోచన. వర్గ…