ఆదివాసీని అడవినుంచి తొలగించడమే అభివృద్ధి అని దేశ పాలకుల నమ్మకం. పాలసీ. దాని ఆచరణకు అనేక పథకాలు. వ్యూహాలు. కుట్రలు. కుతంత్రాలు.…
Category: సాహిత్య వ్యాసాలు
చలం అచంచలం: వివాహం
(చలం నవలా నాయికల పరిచయ వ్యాస పరంపర-4) ‘వివాహం’ చలం రాసిన నాలుగో నవల. ఈ నవలని చలం 1928లో రాశాడు.…
సనాతన ధర్మ మర్మం విప్పిన కొడవటిగంటి కుటుంబరావు కథలు
కొడవటిగంటి కుటుంబరావు సాహిత్యం అంతా 1931 – 1980 మధ్యకాలంలోది. చదివిన ఫిజిక్స్ బిఎ, 1930 లలో అందివచ్చిన మార్క్సిస్టు అవగాహన…
తెలుగు సాహిత్యంలో వర్తమాన విమర్శకులు
ఆంగ్ల సాహిత్య ప్రభావంతో తెలుగులోకి వచ్చిన చాలా ప్రక్రియల్లో విమర్శ ఒకటని అందరికి తెలిసిన విషయమే. ఒక సంఘటనను చూసి ఒక్కొక్కరు…
చలం అచంచలం: ‘దైవమిచ్చిన భార్య’ పద్మావతి
(చలం నవలా నాయికల పరిచయ వ్యాస పరంపర – 2) “దైవమిచ్చిన భార్య” చలం రెండో నవల. 1923లో రాశాడు. ఇప్పుడు…
వేగుచుక్కల వెలుగులో అజ్ఞాత విప్లవ కథ
(కామ్రేడ్ బెల్లపు అనురాధతో సంభాషణ) నక్సల్బరీ విప్లవోద్యమ గతిక్రమాన్ని ఒడిసి పట్టుకొని, సామాజిక మానవ సంబంధాలను మానవీయం చేసి ఉన్నతీకరించటంలో అది…
ప్రజల్ని సాయుధం చేసిన రెవల్యూషనరీ గద్దర్
గద్దర్. కవి. కళాకారుడు. జననాట్య మండలి నాయకుడు. విప్లవకారుడు. ప్రజల్ని సాయుధం చేసిన రెవల్యూషనరీ. అతని పాట ఓ ‘తరగని గని’.…
ఆధునిక తెలుగుభాషా సంస్కరణోద్యమం పై కొన్ని ఆలోచనలు
ఇరవైయ్యవ శతాబ్దపు తొలి సంవత్సరాల్లో మొదలైన ఆధునిక తెలుగుభాషా సంస్కరణోద్యమం (వచనభాషా సంస్కరణోద్యమం) రెండవ దశాబ్దికి చేరుకునేసరికి తెలుగు వాడుకభాషా వివాద…
గద్దర్ పాట రాగం అమ్మ అనురాగం
1970లలో తెలంగాణ వ్యవసాయక విప్లవోద్యమం నుండి పుట్టి పెరిగిన బిడ్డ గద్దర్. విప్లవ రాజకీయాలలో సాహిత్యకళారంగాలు ఆయన కార్యక్షేత్రం. అతను కవి.…
నిఖిలేశ్వర్ సాహితీ సంగమం
13-08-2023 న హైదరాబాదులో ప్రముఖ విప్లవ కవి శ్రీ నిఖిలేశ్వర్ రెండు రచనలు నిఖిల లోకం[ఆత్మకథ],సాహితీ సంగమం అనే పుస్తకాల ఆవిష్కరణ…
చలం అచంచలం : శశిరేఖ!
(చలం నవలా నాయికల పరిచయ వ్యాస పరంపర-1) మొత్తం ఎనిమిది నవలలు మాత్రమే రాసిన గుడిపాటి వెంకటా చలం మొదటి నవల…
కాలంతో సంభాషించిన కవి కాలమ్స్
రచయితలు రాజ్యం చేతిలో బందీలయినపుడు ఆ నిర్భంధ పరిస్థితుల్లో నిరీక్షణ, మానవీయ సంబంధబాంధవ్యాలు, నిరాశ, నిస్పృహలను ఏదో రూపంలో వ్యక్తీకరిస్తారు. జైలులో…
మంచి – చెడు – మనిషి
“ఈ ముసిలోడు తొందరగా చచ్చిపోతే బాగుండు”, అనుకున్నాడు రాంరెడ్డి. ఆ ముసలాయన వారం రోజుల నుండి ఆస్పత్రిలో “శవం” మాదిరి పడున్నాడు.…
హోరెత్తే ఎర్రగాలి
నక్సల్బరీ గిరిజన రైతాంగ పోరాటం పెను సంచలనం రేపింది. కోపోద్రిక్త యువతరాన్ని కదిలించింది. దేశవ్యాప్తంగా యూనివర్సిటీలన్నీ యుద్ధ క్షేత్రాలుగా మారాయి. వాళ్లంతా…
జ్ఞానానంద కవి కావ్యాలు 4
“గోల్కొండ కావ్యం తెలుగులో చారిత్రక కావ్య వికాస దశలో ఒక ప్రయోగం. ఆమ్రపాలి నవ్య సంప్రదాయంలో వెలువడిన సౌందరనందన కావ్యం వంటి…
ఇవి జనం కథలు
ఎవరి చమట చుక్కల వలన ఈ సమాజం కొనసాగుతుందో, ఎవడు లోకానికి పట్టెడు అన్నం పెట్టి తాను మాత్రం ఆకలి చావు…
కల్లోల కాలంలో మొగ్గ తొడిగిన కవి కామ్రేడ్ రిసారె
చాలా కాలం నుండి నేను “రక్త చలన సంగీతం ” కామ్రేడ్ రిక్కల సహదేవ రెడ్డి (రిసారె) పుస్తకం కోసం ప్రయత్నాలు…
జ్ఞానాందకవి కావ్య మార్గం
కావ్యం అంటే ఏకాంశ వ్యగ్రత కల కథా ప్రధానమైన రచన. జ్ఞానానంద కవి కావ్యరచన 1950 లో మొదలైంది. ఆయన కావ్యాలకు…
సాహిత్య విమర్శలో యుద్ధ నీతి
“సాహిత్య విమర్శకుడు సాహిత్య జ్ఞాన వ్యాఖ్యాతే కాదు; జ్ఞాన ప్రదాత కూడా. సమాజాన్ని ప్రతిఫలించడంలో సాహిత్యం పోతున్న పోకడలను విశ్లేషించటం ద్వారా…
అత్యాధునిక కవిత్వం ‘వాక్యాంతం’
‘వాక్యాంతం’ (End of the Sentence) అని కవితా సంపుటికి నామకరణం చేసినా వచనాన్ని కవిత్వంగా మార్చే వ్యూహాలన్నీ సమర్థవంతంగా వాడుకున్నారు…
నువ్వెటు వైపు?
వర్గం, కులం, మతం, జెండర్, ప్రాంతం… ఎన్నెన్నో విభజన రేఖల నడుమ కుదించుకుని బతుకుతున్న మానవ సమూహమే సమాజం. ఈ మనుషుల్లో…
శత సహస్ర సత్యవసంతమై…
“మీరు వెళ్ళాలనుకున్న చోటుకే వెళ్ళాలని దయచేసి పట్టు పట్టకండీ, వసంతానికి వెళ్ళే మార్గం గురించి మాత్రమే యిక్కడ విరబూసిన గుండెల్ని అడగండి!”…
జ్ఞానానంద కవి ఖండకావ్య వస్తుదృక్పథాలు
జ్ఞానానంద కవి 1945 నుండే ఖండకావ్యాలను ప్రచురిస్తున్నప్పటికీ లభించిన తొలి ఖండ కావ్యం మాత్రం 1955 లో వచ్చిన పాంచజన్యం. దానికి…
స్వీయ అస్తిత్వ ఆవిష్కరణ నుంచి మూలాల అన్వేషణ వరకు
పాఠకుల పఠనానుభవం రచయిత రచనానుభవం కలిసే ఉమ్మడి క్షేత్రం వొకటి సాహిత్య తలంలో వుంటుంది. అక్కడ రచయితా పఠితా వొకరికొకరు సన్నిహితమౌతారు.…
అన్నార్తుల ఆర్తగీతం – అశని సంకేత్
“పండ్లు కాసే చెట్లూ, చేపలతో నిండిన నదులూ, ఎందరో స్నేహితులూ, ఇరుగుపొరుగు మనుషులూ మన చుట్టూ ఉండగా మనుషులు ఆకలితో మరణించటం…
బతుకును కమ్మిన బీభత్సం మీద ఎక్కుపెట్టిన పోరాటం ఉదయమిత్ర కథలు
రాతకెక్కిన అక్షరానికి ఉండే విలువను చిన్నప్పటి నుండి వింటున్నాం. కానీ రాతకు ఎక్కిందంతా నిజం కాదని తెలియడానికి చాలాకాలం పడుతుంది. నిజాన్ని…
ఓ దుఃఖనది వ్యతిరిక్త ప్రవాహం
పాదం కింద కాలం. ఇది పాదం ఆక్రమించిన కాలం కథ కాదు. ఒకానొక కాలం మింగిన పాదాల కథ. నడుస్తున్న పాదాల…
రెండు ప్రపంచ యుద్ధాల మధ్య, నియంతల పాలనల్లో జీవన బీభత్సాన్ని అనుభవించిన పోలిష్ కవి అనా స్వర్
పోలిష్ కవి అనా స్వర్ 1909 లో వార్సా లో జన్మించింది. తన తండ్రి ఒక పెయింటర్. అతని స్టూడియో లోనే…
జీవితమంత విస్తృతం, భవిష్యత్తుకొక అవసరం – చెహోవ్ సాహిత్యం
తెలుగు సాహిత్య పాఠకులకు 2022 వ సంవత్సరం అందించిన ఒక గొప్ప కానుక, ఆంటన్ చెహోవ్ రాసిన వంద కథల అనువాద…
కల్లోల కడలిలో ఎగసిన కవితా కెరటం
అలిశెట్టి ప్రభాకర్. ఓ కల్లోల కడలి కెరటం. ఉజ్వల వసంత గీతం. తలవంచని ధిక్కార గీతం. కల్లోలిత ప్రాంతాల మట్టిని గుండెలకు…
‘ఎర్రపావురం’ అలిశెట్టి ప్రభాకర్
అలిశెట్టి ప్రభాకర్ జన్మస్థలం జగిత్యాల. తండ్రి ,అలిశెట్టి చిన్న రాజం.తల్లి, లక్ష్మి. అలిశెట్టి ప్రభాకర్ మినీ కవిత్వంతో ప్రఖ్యాతి గాంచినవాడు. తన…