‘మనం ఒకే కొమ్మకు పూసిన పూవులం’_
విద్రోహి కవి నజ్రుల్ ఇస్లాం.
_‘మనందరం ఒకే తోటకి చెందిన పిట్టలం’_
కవి మహమ్మద్ ఇక్బాల్
రాజ్యాంగ పీఠిక ప్రకారం భారతదేశ ఆదర్శం లౌకిక ప్రజాస్వామ్య గణతంత్ర రాజ్య స్థాపన. స్వాతంత్య్రం, సమానత్వం, సహోదరత్వం అందుకు తప్పనిసరి షరతులు. మత ప్రమేయం వున్న రాజ్యాల్లో గతమంతా రక్తంతో తడిసివున్న విషాద చరిత్రను చూసిన అనుభవం నుంచి మన దేశంలో మత ప్రమేయం లేని రాజ్యం ఉండాలని అంబేద్కర్ నేతృత్వంలోని రాజ్యాంగ నిర్మాతలు భావించారు. అందుకే ప్రజలు భిన్న మత విశ్వాసాల పట్ల పరస్పర గౌరవంతో, సామరస్యంగా, సోదర భావంతో జీవించాలి అనే లౌకిక ప్రజాస్వామిక విలువలను రాజ్యాంగంలో పొందుపరిచారు. సంఖ్యాపరంగానే కాకుండా మత విశ్వాసాలు, ఆరాధనా పద్ధతుల పరంగా కూడా ఎంతో భిన్నత్వం, వైవిధ్యం ఉన్నచోట ప్రజాస్వామ్య హక్కు అయిన స్వేచ్ఛకు భంగం కలగకూడదనే ఉద్దేశంతో రాజ్యాంగం మత స్వేచ్ఛకు చట్టపరంగా హామీ ఇచ్చింది.
కానీ కాలక్రమంలో రాజ్యాంగ స్ఫూర్తిని దెబ్బతీసే మతతత్వ రాజకీయాలు ప్రాబల్యం వహిస్తూ ముందుకొచ్చాయి. ఒకవైపు ప్రజలు తమ సామాన్య లౌకిక జ్ఞానంతో వైరుధ్యాలతో సంఘర్షిస్తూనే సామరస్యంతో జీవిస్తూ, లౌకిక ప్రజాస్వామిక సంస్కృతిని నిర్మిస్తూ ఉంటే, మరోవైపు మత రాజకీయవాదులు ప్రజలను మతపరంగా విభజించి సమాజంలో విద్వేషాలను రెచ్చగొడుతున్నారు.
లౌకిక సమత్వ భావనలను రాజ్యాంగం నుంచి తొలగించడానికి అవి విదేశీ భావనలని సాకు చూపడం ఇటీవలి కాలంలో ఎక్కువైంది. నిజానికి భారతదేశ చరిత్ర గమనంలో వీటి జాడలు ప్రజల జీవన సంస్కృతిలో భాగమై వున్నాయి. ఒకసారి మనం గతంలోకి వెళ్లి చూస్తే- బుద్ధుని బోధనల్లో కరుణ మైత్రి ప్రముఖంగా వినిపిస్తాయి. మధ్యయుగాల భక్తి కవిత్వంలో భిన్న మత సమూహాల ప్రజల మధ్య సామరస్య, సహజీవన సంస్కృతి కనిపిస్తుంది. సర్వ మానవ ప్రేమ, ఆధ్యాత్మిక సమానత్వ భావనలు భక్తి కవిత్వానికి మూల వనరులు. సూఫీ కవుల కవిత్వమంతా ప్రేమైకమయమే. భక్తకవులు సనాతనమని భావించిన వ్యవస్థీకృత ధార్మిక విలువలను వ్యతిరేకించారు. సామాజిక ఆర్థిక జీవితాల్లోని తారతమ్యాల్ని నిరాకరించారు. కుల మత భేదాలతో నిమిత్తం లేకుండా మానవుల మధ్య వెల్లి విరియాల్సిన ప్రేమను వేమన, వీరబ్రహ్మం లాంటి కవులు ఎత్తిపట్టారు. దున్న ఇద్దాసు వంటి తత్త్వకవులు ఉచ్చనీచాలకు తావు లేని ఆధ్యాత్మికతనే ప్రచారం చేశారు. దైవాన్ని వారు సొంత మనిషిగా భావించారు. ‘ఎవడబ్బ సొమ్ము తిని కులుకుతున్నావ’ని రామదాసు లాంటివాళ్ళు తమ ఇష్ట దైవాన్ని నిలదీశారు. వ్యాజనింద, వ్యాజస్తుతి శతకాల్లో కవులు దేవునితో సంభాషిస్తూ ఎత్తిపొడిచారు. జాంబ పురాణం వంటి సమాంతర కులపురాణాల్లో ప్రత్యామ్నాయ ప్రజాస్వామిక భావనలు, ఆధిపత్య నిరసనలు ఎన్నో కనిపిస్తాయి. అటువంటి ప్రత్యామ్నాయ ఆలోచనాధారను ఈనాటి మత రాజకీయాలు మింగివేస్తున్నాయి. ఆధ్యాత్మికతకు అర్థమే మారిపోయి మదిలో ఉండాల్సిన భక్తి వీథుల్లోకి వచ్చి మనుషులపై దాడులకు తెగబడి స్వైర విహారం చేస్తోంది. పరమత అసహనం, పరమత విద్వేషమే భక్తిగా, దేశభక్తిగా చలామణీ అవుతోంది.
ఇటువంటి తరుణంలో రాజ్యాంగంలోని లౌకిక ప్రజాస్వామిక స్ఫూర్తిని ఎత్తిపట్టే రచయితల సమూహంగా మనం సాహిత్యాన్ని, సంస్కృతినీ ఆ కోణం నుండి అధ్యయనం చేసి ప్రచారం చేయడమే మత రాజకీయాల విద్వేష ధోరణికి సరైన సమాధానం అవుతుంది. సాహిత్యమంటేనే మానవ సంబంధాల చిత్రణ కాబట్టి అది తప్పనిసరిగా ప్రేమ, సహనం, సంఘీభావం , సహ జీవనం మీద ఆధారపడి ఉంటుంది. కాబట్టి వర్తమాన సామాజిక రాజకీయ సందర్భంలో రచయితలు తమ రచనల ద్వారా ద్వేషం, అసహనం ఎంత ప్రమాదమో తెలియజేయాల్సిన అవసరం ఉంది. దీన్ని దృష్టిలో పెట్టుకొని ‘లౌకిక ప్రజాస్వామిక జీవన సంస్కృతి- సాహిత్యం’ పై మన ఆలోచనలు కలబోసుకునేందుకు సమూహ మహబూబ్ నగర్ లో తొలి రాష్ట్ర మహా సభలను నిర్వహిస్తోంది. ఒకరోజు సదస్సులో ఏకాత్మ పేరుతో మతతత్వ రాజకీయవాదులు ప్రచారం చేసే సాంస్కృతిక జాతీయవాదం దేశంలోని బహుళ అస్తిత్వాలను వైవిధ్యాల్ని ఎలా విచ్ఛిన్నం చేస్తుందో చర్చించుకుందాం. భిన్న కులాల మతాల జాతుల మధ్య సామరస్య పూరిత సహజీవన సంస్కృతిని పెంపొందించే సాహిత్య నిర్మాణ సంవిధానంలో భాగమౌదాం. రాష్ట్రవ్యాప్తంగా లౌకిక ప్రజాస్వామ్య విలువలను గౌరవించే కవులు చేసే సామూహిక కవితా గానంలో గొంతు కలుపుదాం.
‘విద్వేష వికృతాన్ని అంతమొందించగలది ఒక్క ప్రేమ దేవత మాత్రమే’ – జి ఎన్ సాయిబాబా (ది లవింగ్ కబీర్)
