రివాజు కథల్లో సామాజిక స్పృహ (తెలంగాణ కథ-2018)

తెలంగాణ కథ అంటే ఒకప్పుడు పోరాట కథలు, ఉద్యమ కథలుగానే అభిప్రాయముండేది. దాదాపు 1990 తర్వాత అనేక మంది బహుజనులు రచయితలు…

డెబ్భైయ్యవ దశకపు ఇనాక్ నవలలు

డెబ్భయ్యవ దశకంలో ఇనాక్ వ్రాసిన నవలలు మూడు. అవి – ఎక్కడుంది ప్రశాంతి? (1970) సౌందర్యవతి (1971) ఇరులలో విరులు (1972).…

అవార్డు స్వీకారం – వ్యక్తిగత నిర్ణయం

ఎవరికైనా అవార్డు లభించింది అంటే, వారు చేసిన కృషిని గుర్తించి, పది మందిలోనూ గౌరవించడం, వారికి ఒక ప్రత్యేకతను అందించడం. అప్పటికే…

చారిత్రిక విభాత సంధ్యల్లో… కాలం అడుగు జాడలు

శ్రీకాకుళంలోన చిందింది రక్తమ్ముకాల్వలై కలిసింది కొండవాగులలోనబండలే ఎరుపెక్కినాయీ…పోరాడ కొండలే కదిలినాయీ – వై.కె. (వై. కోటేశ్వరరావు, రాజమండ్రి సెంట్రల్ జైలు నుంచి)…

ఆధునిక యువత జీవితాలను చిత్రించిన ఇనాక్ నవలలు

కథకుడిగా తెలుగు సృజన సాహిత్య ప్రపంచంలో తనదైన స్థానాన్ని సంపాదించుకొన్న కొలకలూరి ఇనాక్ నవలా రచయిత కూడా. 1961 నుండే ఆయన…

“కా” కొట్టిన తెలుగు కవులు

పౌరసత్వ వివాదం కరోనా విపత్తు నేపథ్యంలో కొంచెం సద్దుమణిగింది. కానీ పౌరసత్వ సవరణ బిల్లు(క్యాబ్) పార్లమెంటు ఆమోదం పొంది(లోక్ సభ డిసెంబరు…

ప్రజా యుద్ధ వ్యాకరణం

ఒక ప్రజాతంత్ర వుద్యమం. యిద్దరు సాంస్కృతిక యోధులు. వొక ప్రజా యుద్ధ క్షేత్రం. యిద్దరు వ్యూహ కర్తలు. వొక రాజకీయ కార్యాచరణ.…

వివక్షపై గళమెత్తిన ఆఫ్రో -అమెరికన్ రచయిత్రి ఆలిస్ వాకర్

“No person is your friend who demands your silence, or denies your right to grow.”“The most…

చలం నాయికలు నిర్వచించిన ప్రేమ

ఆమధ్య గౌరవనీయులైన ఒక పెద్దమనిషి నన్ను ఇలా అడిగేరు. చలం గారి స్త్రీ పాత్రలన్నీ ఎందుకు ఆత్మహత్య చేసుకున్నారు? వారి స్వేచ్ఛలూ,…

నేలతల్లికి కవితాత్మక సింధూరం “నేలమ్మా… నేలమ్మా”

పొక్కిలి పొక్కిలైన మట్టిలోంచి లేచిన ఉద్వేగ కవితాస్వరం సుద్దాల అశోక్ తేజ. తండ్రి నుండి భౌతిక సంపదలను అందుకొనే వారసత్వానికి భిన్నంగా…

కొలకలూరి ఇనాక్ కథలు – భిన్న వృత్తుల జీవనం; భిన్న సామాజిక సమస్యల చిత్రణం

మాల మాదిగల సంప్రదాయ వృత్తి జీవితాన్ని, సాంఘిక జీవితాన్ని, ఆహార సంస్కృతిని – కథాక్రమంలో భాగంగా తాను నమోదు చెయ్యకపోతే ఆ…

కొలకలూరి ఇనాక్ కథలు – దళిత జీవిత చిత్రణ

ఇనాక్ కథలు ప్రధానంగా దళిత జీవితంలోని ఆత్మగౌరవ ధిక్కార స్వభావానికి ప్రాతినిధ్యం వహిస్తాయి. అంటరానితనాన్ని నిషేధించిన భారత రాజ్యాంగం (17 వ…

దళిత జీవితానుభవాల కథనాలు: ఇనాక్ కథలు

కొలకలూరి ఇనాక్ గారు అనంతపురం శ్రీకృష్ణదేవరాయ విశ్వవిద్యాలయం తెలుగు విభాగం అధ్యాపకులుగా నాకు1977 నుండి తెలుసు.అప్పుడే ఎమ్మే పూర్తయి అధ్యాపక వృత్తిలోకి…

మనిషెత్తు కథకోసం విరసం

‘వ్యక్తికి కళా నైపుణ్యం వుంటుంది. కానీ సృజనాత్మకత సాధ్యమయ్యేది సమూహానికి మాత్రమే’ – గోర్కీ విప్లవ రచయితల సంఘానికి యాభై యేళ్లు.…

కవిత్వంలో అనేకత – పరిమితులు

కవిత్వంలో బహు భావత్వం(ambiguity) గురించి దరిదాపు డెభ్బై ఏళ్ల క్రితం William Empson చర్చించాడు. నలభై, యాభై ఏళ్ల క్రితం పోస్టుమోడర్నిస్టు…

విప్లవోద్యమ పాటకు నాంది గీతం: నరుడో! భాస్కరుడా!

విప్లవోద్యమ సాహిత్యంలో ప్రతిపదం ఒక విశేషార్థాన్ని నింపుకుని అనేక అంతరార్ధాల్ని వెల్లడిస్తుంది. అదే ఒక కవితైనా, పాటయినా అయితే కొన్ని చారిత్రక…

పోటెత్తే నల్ల సంద్రం – టోనీ మారిసన్ (2)

(రెండో భాగం…) “సాంగ్ ఆఫ్ సాలమన్” నవల (Song of Solomon) ఈ నవలలో నల్లజాతి పురుషులు జాత్యహంకారానికి ఎదురొడ్డి చేసిన…

అలజడుల జడివాన ‘రాప్తాడు’ కవిత్వం

అతడు – “ప్రేయసీ… వొక కథ చెప్పనా”! అంటూ సున్నిత హృదయాన్ని ఆవిష్కరించిండు. పచ్చటి పంట పొలాల్లో సీతాకోకచిలుకై వాలిండు. నదులు,…

గోలకొండ కవులు

వినుకొండ కవుల గురించి వ్రాస్తున్నప్పుడు గోలకొండ కవుల సంచిక గుర్తుకు వచ్చింది. 1934 డిసెంబర్ లో సురవరం ప్రతాపరెడ్డి సంపాదకత్వంలో వచ్చిన…

దళిత కథా చిత్రణ – బహుజన బతుకమ్మ

ప్రకృతిని సేవించే సంస్కృతి తెలంగాణకే ప్రత్యేకం. బతుకమ్మ అంటే తెలంగాణ ఆత్మగౌరవ పతాక. మానసిక ఉల్లాసం కలిగించే మానవతా వేదిక. సంస్కృతి…

భూమితో మాట్లాడిన నవల

‘జీవితంలో ఇటువంటి నవల రాయగలిగితే అంతకన్నా సార్ధకత ఏముంటుంది?’ అన్నాడట అమరుడు పురుషోత్తం ఈ నవల చదవగానే. ‘అయినా అటువంటి జీవితమేదీ…

పోటెత్తే నల్ల సంద్రం – టోనీ మారిసన్

“నో”, “షట్ అప్”, “గెట్ అవుట్ ‘’ ఈ మూడు పదాలు టోనీ మారిసన్ ఒక ఇంటర్వ్యూ లో జర్నలిస్ట్ పదే,…

కొ.కు – ‘అద్దెకొంప’

ఈ కథని కొకు 1948లో రాశారు. 1940లో జపాన్ రెండవ ప్రపంచ యుద్ధంలోకి ప్రవేశించాక, 1942లో మద్రాసు మీద విమానదాడి జరగబోతుందన్న…

యుగ యుగాల మహిళల ఆత్మ ఘోష…”కర్మభూమిలో పూసిన ఓ పువ్వా”

ఊహలు సైతం నిషేధానికి గురవుతున్న సమయాన ఉరితాళ్ళకి స్వప్నాల్ని కనడం నేర్పించిన ఉద్వేగభరిత ఉద్యమగీతం కలేకూరి ప్రసాద్. ఉద్యమ సాహిత్యం అరిగిపోయిన…

‘పశువులు’ కథ నేపథ్యం

ఈ కథ ఆంధ్రజ్యోతి వారపత్రికలో 05.02.1983 సంచికలో ప్రచురితమయ్యింది. కథాకాలం 1970 నుండి 1979 దాకా. కథా స్థలం తెలంగాణలోని కరీంనగర్…

వినుకొండ కవులు- 3

గద్దల జోసఫ్ వ్రాసిన మరొక కావ్యం వసంతకుమారి. ఇది 1946లో వచ్చింది. దుర్భాక రాజశేఖర శతావధాని ముందుమాట వ్రాసాడు. ఈ ముందుమాటను…

వినుకొండ కవులు – 2

( 2 ) దళితుల వృత్తులేమిటి? చెప్పులు కుట్టటం, శ్మశానాలకు కాపలా ఉండటం, చచ్చిన వాళ్ళ జాబితా తయారుచేయటం. చెప్పులు కుట్టటం…

ఫ్యూడల్ సాహిత్య సమాజపు ధిక్కార పతాక: తొలి పంజాబ్ మహిళా రచయిత్రి అమృతా ప్రీతం – 2

20వ శతాబ్దంలో అమృత తన కవిత్వము, వచనము రెంటిలోనూ స్త్రీత్వానికి, కొత్త ఆధునిక, గౌరవనీయమైన నిర్వచనాలు ఇచ్చే ప్రయత్నం చేస్తూ వచ్చింది.…

ఫ్యూడల్ సాహిత్య సమాజపు ధిక్కార పతాక: తొలి పంజాబ్ మహిళా రచయిత్రి అమృతా ప్రీతం

“సాహిత్య కాడమీ పురస్కారం అమృతా ప్రీతం అందగత్తె అవడం వలన వచ్చింది, అమృత రచనల వలన మాత్రం కాదు.” — ఒక…

‘సమ్మె’ కథ నేపథ్యం

పేరుకు పెట్టుబడిదారి విధానమైనా సింగరేణిలో 1977 కన్నాముందు ఇటు కార్మికుల్లోనూ, అటు యాజమాన్యం ప్రతినిధులైనా అధికారుల్లోనూ భూస్వామిక భావజాలం ఆచరణ ఉండేది.…

వినుకొండ కవులు – 1

గుఱ్ఱం జాషువాకు సమకాలికులు, జాషువా మార్గంలో కవిత్వం వ్రాసిన గద్దల జోసఫ్, బీర్నీడి మోషే ఇద్దరూ వినుకొండ వాళ్లే కావటం విశేషం.గద్దల…

ఫ్యూడల్ రాజరిక సమాజపు ధిక్కార రచయిత్రి – వర్జీనియా వూల్ఫ్ – 2

రూమ్ ఆఫ్ ఒన్స్ ఓన్ఇది రెండు వ్యాసాల సంకలనం. మొదటి సారిగా 1929 సెప్టెంబర్‌లో ప్రచురించబడింది. ఈ రెండు వ్యాసాలు కూడా…